TDK En Nedir Anlamı, En Ne Demek? En Eşanlamlısı

TDK En Anlamı Nedir? En Ne Demek?

Başına geldiği sıfatların Üstün derecede olduğunu Gösteren Kelime

Hayvanlara Veya eşyaya vurulan Damga

Bir yüzeyde Boy sayılan İki Kenar arasındaki Uzaklık

Uzunluk karşıtı

TDK Sözlüğünde En İle İlgili Atasözü ve Deyimler

En Kötü günümüz Böyle olsun

Atasözleri Sözlüğünde En

Aba da bir diba da giyene, güzel de bir çirkin de sevene

Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz

Aç aç ile yatınca, arada dilenci doğar

Aç gezmekten tok ölmek yeğdir

Aç ile dost olayım diyen, peşin karnını doyursun

Aç ile eceli gelen söyleşir

Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır

Aç tavuk (düşünde) kendini buğday (arpa, darı) ambarında sanır (görür)

Acele giden, ecele gider

Acele ile menzil alınmaz

Acele yürüyen yolda kalır

Acemi nalbant kürt eşeğinde dener kendini

Acemi nalbant mesleği gavur eşeğinde öğrenirmiş

Acı (kötü) söz insanı (adamı) dininden (çıkarır), tatlı söz (dil) yılanı deliğinden (ininden) çıkarır

Alçak yerde tepecik kendini dağ sanır

Adam adam denmekle adam olmaz

Adam yanıla yanıla, pehlivan yenile yenile

Adamakla mal tükenmez (bitmez)

Ağaç kökünden yıkılır

Ağaç yaş iken eğilir

Ağaca balta vurmuşlar ''sapı bedenimden'' demiş

Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez

Ağır giden yol alır, hızlı giden yolda kalır

Ağır taş batman döver (yerinden oynamaz)

Ağızdan burun yakın, kardeşten karın yakın

Ağlar gözden, sahte sözden sakın

Ağlayanın malı gülene hayır etmez

Ahmak gelin yengeyi halayığı sanır

Ak koyunu gören, içi dolu yağ sanır

Akan suya inanma, el oğluna güvenme

Akara kokara bakma, çuvala girene bak

Akarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)

Akçanın iyisi kesede duran, bahçanın (bahçenin) iyisi eve yakın olan

Akçesi ucuz olanın kendisi kıymetli olur

Akılları pazara çıkartmışlar, herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)

Akıllı, söylemeden (önce) düşünür, akılsız düşünmeden söyler

Akla gelmeyen (akla gelen) başa gelir

Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama

Al giyinen alınır

Al gömlek gizlenemez

Al kibar kızını, işlerin bulana bulana, al çitak kızını gezsin eylene eylene

Al (kırmızı) giyen aldanmaz

Alacakla verecek (borç) ödenmez

Aleme cellat lazım; senin olman ne lazım?

Allah çam isteyene çam, mum isteyene mum verir

Allah isterse bir kulun işini, mermere geçirir dişini; istemezse işini, muhallebi yerken kırar dişini

Altın leğenin kan kusana ne faydası var?

Aman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)

Amcam dayım, hepsinden aldım payım

An beni bir kozla, o da çürük çıksın

Ana, yürekten yana

Analık fenalık (kara yamalık)

Anan güzel idi, hani yeri; baban zengin idi, hani evi

Ananın (annenin) bahtı kızına

Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al

Araba devrilince (teker kırılınca) yol gösteren çok olur

Arabanın ön tekeri nereden geçerse arka tekeride oradan geçer

Arayan bulur, inleyen ölür

Arefe günü yalan söyleyenin, bayram günü yüzü kara çıkar

Arı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilir

Arık etten yağlı tirit olmaz

Arkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenir

Arpa eken buğday biçmez

Arpa eken darı biçmez

Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez

Arpacıya borç eden ahırını tez satar

Arsız neden arlanır, çul giyer de salınır

Arslan yatağından (yattığı yerden) bellidir (belli olur)

Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık

Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur

Asılmış adamın evinde ipten söz edilmez

Aslan kükrerse atın ayağı kösteklenir

Aslan yattığı yerden belli olur

Aslına çekmeyen haramzadedir

Aslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)

Aslını inkar edenin nesli gevşek olur

Aşure yemeye giden kaşığını taşır

At beslenirken, kız istenirken

At binenin (iş bilenin), kılıç kuşananın

At görmediysen, bokundan da mı atlamadın?!

At ile avrat yiğidin ikbalindendir

At olacak tay yürüyüşünden belli olur

Ata binen nalını, mıhını arar

Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek

Ateş olmayan yerden duman çıkmaz

Atın varken yol tanı, ağan varken el tanı

Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz

Atlar tepişirken arada eşekler ezilir

Attan düşen ölmez, eşekten düşen ölür

Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek

Ava giden avlanır

Ayağı yürüten baştır

Aydan gelen halı üstüne, günde gelen kül üstüne

Ayı görmeden bayram etme

Ayı yavrusunu severken öldürürmüş

Ayranım (yoğurdum) ekşidir diyen olmaz

Az menfaat çok zarara mal olur

Az veren candan, çok veren maldan

Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur

Aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz

Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez

Azmin elinden bir şey kurtulmaz (ne kurtulur?)

Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır

Bağ babadan, zeytin dededen kalmalı

Bal ile kaymak yenir, ama her keseye göre değil

Balı dibinden, yağı yüzünden

Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir

Balın âlâsı oğulun tazesinden

Bana benden (olur) her ne olursa, başım rahat bulur dilim susarsa

Bana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasın

Barışta ter dökmeyen savaşta kan döker

Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz

Baş yarılır börk içinde, kol kırılır yen içinde (kalır)

Başa gelen çekilir

Başına gelen başmakçı

Başını acemi berbere teslim eden, pamuğunu cebinde taşısın

Bayramda borç ödeyene ramazan kısa gelir

Benden sana bir öğüt: Ununu elinde öğüt

Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur

Berber berbere benzer ama başın Allah'a emanet

Beş parmağın hangisini kessen acımaz?

Beslemeyi eslemeden alma

Beyden gelen bey sayılır

Beylik çeşmeden su içme

Bez alırsan Musul'dan, kız alırsan asilden

Bıçağı kestiren kendi yüzü suyu, insanı sevdiren kendi huyu

Bıldırcının beyliği arpa biçilene kadar

Bilen bilir, bilen aslı var sanır

Bilmemek ayıp değil, sormamak (öğrenmemek) ayıptır

Bin bilsen de bir bilene danış

Bin nasihatten bir musibet yeğdir (evladır)

Bir adama kırk gün deli (ne) dersen deli (o) olur

Bir ağaçta gül de biter diken de

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır

Bir göz ağlarken öbür göz gülmez

Bir musibet bin nasihatten iyidir

Bir senden büyüğün, birde senden küçüğün sözünü dinle

Bir sürçen atın başı kesilmez

Bir yemem diyenden kork, bir oturmam diyenden

Birden çıkan bine yayılır

Biri bilmeyen bini hiç bilmez

Birlikten dirlik (kuvvet) doğar

Bol bol yiyen, bel bel bakar

Borç yiyen kesesinden yer

Borçlu ölmez, benzi sararır

Borçlunun döşeği ateşten olur

Borçsuz çoban, yoksul beyden iyidir

Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir

Boş ite menzil olmaz

Boşboğazı cehenneme atmışlar, ''odun yaş (az)'' diye bağırmış

Bostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmaz

Burun yüzden düşmez

Cahile söz (laf) anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür (zordur)

Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur

Caminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olur

Can ciğerden tatlı

Can cümleden aziz(dir)

Canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır

Cefa çekmeyen sefanın kadrini bilemez

Cehenneme kira var, paradan haber ver

Cennet annelerin ayakları altındadır (Anne Cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))

Cennet de bu dünyada cehennem de

Cennetin kapısını cömertler açar

Cins horoz yumurtada (iken) öter

Çaydan geçerken at değiştirilmez

Çekişmeden pekişilmez

Çengi ölüsü çalgı ile kalkar

Çift edersen bağlanırsın, bağ edersen eğlenirsin

Çiftçinin (zahirenin) ambarı sabanın ucundadır

Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hakk

Çiğnemeden yutulmaz

Çingene çergesinde (çadırında) musandıra ne arar?

Çingene ciğer pişirir, çok yemeden karnın(ı) şişirir

Çingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmez

Çingeneden çoban olmaz, Yahudiden pehlivan

Çingenenin ipini kendisine çektirirler

Çingeneye beylik vermişler, önce babasını asmış

Çobanın gönlü olursa tekeden yağ çıkarır

Çocuğa iş buyuran, ardına kendi düşer (çocuğa iş, ardına sen düş / çocuğa iş sal, ardınca sen var)

Çok bilen (söyleyen) çok yanılır

Çok gezen çok bilir

Çok gezen tavuk, ayağında pislik getirir

Çok koşan (seyirten) çabuk (tez) yorulur

Çok yaşayan (okuyan) bilmez, çok gezen bilir

Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için

Dağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşar

Dağda gez, bağda gez; insafı elden bırakma

Damdan düşen, damdan düşenin halini anlar

Dan din desen oynar

Danışan (zengin) dağlar aşar, danışmayan (olmayan) yolda şaşar

Davetsiz gelen (giden) döşeksiz oturur

Davul (bile) dengi dengine çalar

Dayak cennetten çıkmıştır

Dayak isteyen keçi çobanın değneğine vurur

Değirmenden gelenden poğaça umarlar

Değirmene gelen nöbet bekler

Deli deliden hoşlanır, iman ölüden

Deli kız düğün etmiş, kendi baş sedire geçmiş

Deliden al uslu haberi

Delilsiz cennete bile girilmez

Demir nemden, insan gamdan çürür (duvarı nem, insanı gam yıkar)

Demircinin canı demirden berk gerek

Denenmişi denemek ahmaklıktır

Deniz bal olmuş, fukara kaşık bulamamış

Deniz dalgasız olmaz, gönül sevdasız olmaz

Deniz dalgasız olmaz, kapı halkasız

Deniz kenarında dalga eksik olmaz

Denizdeki balığın pazarlığı olmaz

Denize düşen yılana sarılır

Densiz, deveye binmiş de ''Ben Allah'ı gördüm.'' demiş

Derdin yoksa söylen, borcun yoksa evlen

Derdini söylemeyen derman bulamaz

Dereyi görmeden paçayı sıvama

Dert çekene göredir

Destursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)

Deve boynuz ararken kulaktan olmuş

Deveci ile dostluk eden kapısını büyük açmalıdır

Deveden büyük fil var

Devenin derisi eşeğe yük olur

Deveye bindikten sonra çalı arkasına gizlenilmez

Deveye ''Boynun neden eğri?'' diye sormuşlar; ''Nerem doğru ki!'' demiş

Devlet oğul, mal tahıl, mülk değirmen

Devletin (devlet) malı deniz, yemeyen domuz (keriz)

Devletli (zengin) yanını kaşısa, yoksul para verecek sanır

Dibi görünmeyen suya girme

Diken battığı yerden çıkar

Dikensiz gül olmaz

Dil dile değmeden dil öğrenilmez

Dil epsem (olsa); baş esen (olur)

Dilden gelen elden gelse, her fukara padişah olur

Dile gelen ele gelir

Dilenci bir olsa şekerle beslenir

Dilencinin torbası dolmaz

Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister ya bayramda

Dilenciye hıyar vermişler, eğri diye beğenmemiş

Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim

Dilsizin dilinden anası anlar

Doğru söyleyeni (konuşanı) dokuz köyden kovarlar

Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerek

Doğru söyleyenin tepesi delik olur

Doğru söze ne denir!

Doğuran avrat Azrail'i yenmiş

Donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer

Dost dostun eğerlenmiş atıdır

Dün öleni dün gömerler

Dünya tükenir, yalan tükenmez

Dünyada tasasız baş bostan korkuluğuna benzer

Düşenin dostu olmaz, hele bir yol düşte gör

Düşmanına gücenip dostuna darılma (kızma)

Eceli gelen fare kedi taşağı kaşır

Eceli gelen köpek cami duvarına işer

Edebi edepsizden öğren

Eden bulur, inleyen ölür

Eğilen baş kesilmez

Eğreti ata (el atına) binen tez iner

Eken biçer, konan göçer

Ekmeden biçilmez

Ekmeğini yalnız yiyen, sofrasını yalnız kaldırır

El el ile, değirmen yel ile

El elden kalmaz, dil dilden kalmaz

El elden üstündür

El (etek) öpmekle ağız kirlenmez

El için ağlayan iki gözden, yâr için dövünen dizinden olur

El için kuyu kazan, evvela kendi düşer

El ile gelen düğün bayram(dır)

El(in) yumruğu(nu) yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırmış (zannedermiş)

El kesesinden sultanım, develer olsun kurbanım

Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz

Elden (yabancıdan) vefa, zehirden şifa olur mu?

Elden yiyen börkmüş, keseden yiyen çökmüş

Elti eltiden kaçar, görümceler bayrak açar

Erenlerin sağı solu belli olmaz

Ergen gözüyle kız alma, gece gözüyle bez alma

Ergene var ergene, kaygısız gir yorgana

Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat aşını

Erkeğin kalbine giden yol midesinden geçer

Erkek arslan dişisinden kuvvet alır

Erken kalkan yol alır, er evlenen döl alır

Erken kalktım işime, şeker kattım aşıma

Eşeği dama çıkaran yine kendi indirir

Eşeği süren osuruğuna katlanır

Eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz

Esirgenen göze çöp batar

Eski dost düşman olmaz, yenisinden vefa gelmez

Eskisi olmayanın yenisi olmaz

Esrik devenin çulu eğri olur

Evden bir ölü çıkacak demişler, herkes hizmetçinin yüzüne bakmış

Evi ev eden avrat, yurdu şen eden devlet

Evladı ben doğurdum, amma gönlünü ben doğurmadım

Evlenenle ev alana (yapana) Allah yardım eder

Fincancı katırlarını ürküten sayısız dayak yer

Fırsat eldeyken sürün devranı

Gavura kızıp oruç yenmez

Gavurun ekmeğini yiyen, gavurun kılıcını çalar (sallar)

Geciken adalet, adalet değildir

Geçme namert köprüsünden, koparsın su seni

Geçmişe mazi, yenmişe kuzu derler

Gel denilen yere gitmeye ar eyleme, gelme denilen yere gidip yerini dar eyleme

Gelen geçer, konan göçer

Gelene gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)

Gelene git denilmez

Gelin altın taht getirmiş, tutmuş kendisi oturmuş

Gençler sadık olmak ister, yapamazlar. Yaşlılar, sadık olmamak ister, yapamazlar

Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)

Gençlikte para kazan (taş taşı), kocalıkta kur kazan (ye aşı)

Geniş gününde dar gezen, dar gününde geniş gezer

Gezen ayağa taş değer

Gezen kurt aç kalmaz

Giden gelse dedem gelirdi

Gidene ağam, gelene paşam

Gidilmeyen yer senin değildir (olmaz)

Göğe direk, denize kapak olmaz

Gök gürlemeden yağmur yağmaz

Gökten ne yağdı da yer kabul etmedi?

Gökyüzünde düğün var deseler, kadınlar merdiven kurmaya kalkar

Göl yerinden su eksik olmaz

Gölgeyi hoş gören, tekneyi boş görür

Gön yufka yerinden delinir (ip inceldiği yerden kopar)

Gönlün sevdiği, ya kürklü olur ya kepenekli

Gönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardır (kalp kalbe karşıdır)

Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır yada baş

Gören gözün hakkı vardır

Görenedir görene, köre nedir köre ne?

Görmemiş görmüş, gülmeden (güle güle) ölmüş

Görünen dağın ardı yakındır

Görünen köy kılavuz istemez

Göz, mideden büyüktür

Gözden ırak olan, gönülden de ırak olur

Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz

Gülü seven dikenine katlanır

Gün doğmadan kemliği söylenmez

Gün varken davarını eve götür

Güneş giren eve doktor (hekim) girmez

Güneş görmeyen eve doktor girer

Gurbette övünmek, hamamda türkü söylemeye benzer

Gürültü istemeyen kazancı (bakırcı) dükkanına girmez

Güvenme dayına, ekmek al yanına

Güvenme dostuna, saman doldurur postuna

Güvenme varlığa, düşersin darlığa

Gabbe içerden olunca, kapı tırkaz tutmaz

Haddini bilmeyene bildirirler

Haddini bilmeyene haddini bildirmek, yetime don göynek giydirmek gibidir

Hamama giren terler

Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz

Harman yakarım diyen, orağa yetişmemiş

Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz

Hasta ol benim için, öleyim senin için

Hasta yatan ölmez, eceli yeten ölür

Hatır için çiğ tavuk (bile olsa) yenir

Haydan gelen Huya gider

Hayvan yularından, insan sözünden (ikrarından) tutulur

Hekim kim, başına gelen

Hekimden sorma, çekenden sor

Helal kazanç ile yağlı pilav yenmez

Her ağaç kökünden kurur (çürür)

Her akla geleni işleme her ağacı taşlama

Her başın bir derdi var, değirmencininki su

Her düşüş bir öğreniş

Her gün baklava börek yense bıkılır

Her gün gezen kırda, bir gün uğrar kurda

Her horoz kendi çöplüğünde öter

Her koyun kendi bacağından asılır

Her kuşun eti yenmez

Her şey incelikten insan kabalıktan kırılır

Herkes kendi ayıbını bilmez

Herkes kendi ölüsü için ağlar

Herkes ne ederse kendine eder

Herkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarır

Herkesin geçtiği köprüden sen de geç

Herkesin tenceresi kapalı kaynar

Her şeyin yenisi, dostun eskisi (makbuldür)

Hesapsız kasap, ya bıçak kırar ya masa (hesabını bilmeyen kasap, ne satır bırakır, ne masat)

Hile ile iş gören mihnet ile can verir

Hırsız evden olursa kapı kilit istemez

Hırsızlık bir ekmekten, kahpelik bir öpmekten

Hızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)

Hoca okurken yanılır

Hocanın (öğretmenin) vurduğu yerde gül biter

Irmak kenarına çeşme yapılmaz

Irmaktan geçerken at değiştirilmez

Isıtma ''ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım'' demiş

İçi beni yakar, dışı eli (seni) yakar

İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır

İki kişi dinden olursa bir kişi candan olur

İki kişi konuşurken üçüncüye bok yemek düşer

İmam evinden aş, ölü gözünden yaş çıkmaz

İmece günü bulutlu, görmeyene ne mutlu

İnek gibi süt vermeyen, öküz gibi kutan sürer

İnsan kendini beğenmese çatlar ölür

İnsan sevdiğini yerden yere vururmuş

İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var?

İp inceldiği yerden kopar

İp kırıldığı (koptuğu) yerden ulanır (bağlanır)

İşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takar

İşini bilmeyen kasap, ne bıçak kor ne masat

İşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)

İstediğini söyleyen, istemediğini işitir

İşten artmaz, dişten artar

İsteyenin bir yüzü kara, vermeyenin iki yüzü

İt derisinden post olmaz

İt kağnı gölgesinde yürür de kendi gölgesi sanırmış

İti, öldürene sürütürler

İtin (köpeğin) duası kabul olsaydı gökten kemik yağardı

İven (acele eden) kız ere varmaz, varsa da baht bulmaz

İyilik eden iyilik bulur

İyilik et denize at, balık bilmezse Halik bilir

Kimse kimsenin kısmetini yemez

Kabahat ölende mi, öldürende mi?

Kadının fendi erkeği yendi

Kalaylı bakır küflenmez

Kalbin yolu mideden geçer

Kalın incelene kadar ince süzülür

Kanaatkarlıktan büyük zenginlik olmaz

Kaptanın hüneri dalgalı denizde belli olur

Karga, kekliği taklit edeyim demiş; kendi yürüyüşünü şaşırmış

Karga yavrusuna bakmış, "benim ak pak evladım" demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)

Karpuz kabuğunu görmeden denize girme

Karpuz kökeninde büyür

Kartala bir ok değmiş, oda kendi yeleğinden

Kartalın beğenmediğini kargalar kapışır

Kavak, yaprağını tepeden dökerse kış çok olur

Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez

Kazan taşarsa kepçenin değeri olmaz

Keçinin uyuzu, pınarın gözünden su içer

Kedi yavrusunu yerken sıçana benzetir

Kedinin kanadı olsaydı serçenin adı kalmazdı

Kefen alacak adam gözünün yaşından belli olur

Kefenin cebi yok

Kele, köseden yardım gelmez

Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

Kendi düşen ağlamaz

Kendini beğenen şeytan

Kepenek altında er yatar

Kesilen baş yerine konmaz

Kıbleden geldi kışımız, Allah'a kaldı işimiz

Kimse kendi ayıbını görmez

Kimse kendi memleketinde peygamber olmaz

Kimse kimsenin çukurunu dolduramaz

Kimseden kimseye hayır yok (gelmez)

Kimsenin ahı kimsede kalmaz

Kimsenin çırası tana kadar yanmaz

Kimsenin ettiği yanına kalmaz

Kırk serçeden bir kaz iyi

Kırk yılda bir ölet olur, eceli gelen ölür

Kırkından sonra azanı teneşir paklar

Kırlangıcın zararını biberciden sor

Kişi arkadaşından (refikinden) azar

Kişi ne yaparsa kendine yapar

Kişinin kendine ettiğini başka hiç kimse edemez

Kişiyi nasıl bilirsin, kendin gibi

Kısmet gökten zembille inmez

Kısmet ise gelir Hint'ten, Yemen'den; kısmet değilse ne gelir elden

Kızını dövmeyen, dizini döver

Komşunu iki inekli iste ki kendin bir inekli olasın

Köpeğe gem vurma kendisini at sanır

Köpek ekmek veren (yediği kapıyı) tanır

Köpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenmez

Kör bıçak ele, iş bilmeyen avrat dile yavuz

Körden gözlü, topaldan ayaklı, deliden deli

Köre renkten bahsolunmaz

Kork aprilin beşinden, öküzü ayırır eşinden

Korkulu rüya (düş) görmektense uyanık yatmak yeğdir (hayırlıdır)

Köseyle alay edenin top sakalı kara gerek

Kötürümden aksak, hiç yoktan ahmak yeğdir

Köyden köye it ürümez

Kurda konuk giden, köpeğini yanında götürür

Kurda, "neden boynun (ensen) kalın?" demişler; "işimi kendim görürüm de ondan" demiş

Kuş var eti yenir, kuş var et yedirilir

Lafla pilav pişerse deniz kadar yağı benden

Lokma çiğnenmeden yutulmaz

Malım seni vereyimde mi kötü olayım, vermeyeyimde mi kötü olayım?

Malını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttür

Mart, ayların çingenesidir

Martta sürmez, eylülde ekmezsen sabanı bırak

Maşa varken elini ateşe sokma (el ateşe sokulmaz)

Meramın elinden bir şey kurtulmaz

Merdiven basamak basamak çıkılır

Merhametten (iyilikten) maraz doğar

Meyhaneciden şahit istemişler bozacıyı göstermiş

Meyveli (mevye veren) ağaç taşlanır

Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır

Minnetle gül koklama, dikeni sancar seni

Mürüvvete endaze olmaz

Nar üstüne turp yenmez

Nasihat istersen tembele iş buyur

Nasipten öteye yol yok

Ne dilersen eşine, o gelir başına

Ne ekersen onu biçersin

Ne verirsen elinle o gelir seninle

Neren ağrırsa canın orda

Nereye gitsen okka dört yüz dirhem

Ocak içinden tutuşur

Oduncunun gözü onçada, dilencinin gözü çömçede

Oğlan atadan öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyi

Oğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi, kız anadan öğrenir sofra yazmayı

Oğlan doğur, kız doğur; hamurunu sen yoğur

Oğlan doğurdum, oydu beni; kız doğurdum, soydu beni

Oğlan getir, kız getir; yine odun yükünü sen götür

Oğlanın şaşkını, babasının zenginliğini metheder

Olacak oğlan gelişinden belli olur

Olgun bir insanı dost edinmek isterseniz tenkit edin, basit bir insanı dost edinmek isterseniz, methedin

Olmayacak duaya amin denilmez

Ortaklık öküzden, başka buzağı yeğdir

Osmanlı'nın ayağı üzengide gerek

Otuz iki dişten çıkan, otuz iki mahalleye yayılır

Oynamasını bilmeyen gelin (kız) "yerim dar" demiş; yerini genişletmişler (bollaştırmışlar); "yerim dar" demiş

Öksüz oğlan göbeğini kendi keser

Öksüze acıyan çok, ama ekmek veren yok

Ölenle ölünmez

Ölümden öte köy yoktur

Ölümü gören, hastalığa razı olur

Ölürse yer beğensin, kalırsa el beğensin

Önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele

Ötleğenin baylığı böğürtlenin vakti geçinceye kadardır

Palamut çok biterse kış erken olur

Para isteme benden, buz gibi soğurum senden

Para iyi bir uşak, kötü bir efendidir

Param seni vereyim de mi düşman olayım, vermeyeyim de mi düşman olayım? Vermeyeyim de düşman olayım

Paran ucuz olursa sen pahalı olursun

Parayı veren düdüğü çalar

Parayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordur

Pekmezi küpten, kadını kökten al

Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir

Pilav yiyen, kaşığını yanında (belinde) taşır

Pilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsın

Rahvan at kendini yorar

Rakip ölsün de ne yüzden ölürse ölsün

Ramazan bereketli aydır ama duvardan giden kılıca sor (demişler)

Ramazanda yalan söyleyenin (oruç yiyenin) bayramda yüzü kara olur

Rençber kırk yılda, tüccar kırk günde

Rüzgar eken fırtına biçer

Rüzgara tüküren kendi yüzüne tükürür

Rüzgarın önüne düşmeyen yorulur

Sabah sürçen, geceye dek sürçer

Sabahtan karnını doyuran, küçükken evlenen aldanmamış

Sabreden derviş, muradına ermiş

Saç kıvamını bulur hamur tükenir, yaş kıvamını bulur ömür tükenir

Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana

Sakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?

Sakla beni varken, bulunayım sana yokken

Sana taşla vurana, sen aşla vur (dokun)

Sana vereyim bir öğüt: Kendi ununu elinle öğüt (benden sana bir öğüt: ununu elinle öğüt)

Sanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenemez

Sanatına güvenenin para ayağına gelir

Sarhoşa dokunma kendi yıkılsın

Sarı öküzün yanında duran; ya huyundan ya tüyünden kapar

Satılık ziftin olsun, Selanik'ten kel gelir

Say beni, sayayım seni (Sev beni, seveyim seni)

Sefa ile yenen cefa ile kazanılır

Sel ile gelen yel ile gider

Selden gelen suya gider

Sen ağa ben ağa, bu ineği (öküzü) kim sağa (sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede)

Sen bilirsin deyince (deyirmende) kavga olmaz

Sen garip bir çingenesin, telli zurna nene gerek

Sen işlersen mal işler, insan öyle genişler

Sen işten korkma, iş senden korksun

Sen kazan da düşmana kalsın

Sen olursan bensiz, ben de olurum sensiz

Sen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?

Sen sen, ben ben

Senden çıkmış bir kaza, kime gidersin imdada

Senden zengin ile ortak olma

Seraskere dana güttüren dünya

Serçeden (kuştan) korkan darı ekmez

Sermayen bir yumurta ise taşa çal

Sev seni seveni hak ile yeksan ise, sevme seni sevmeyeni Mısır'a sultan ise

Sevenin kuluyum, sevmeyenin sultanı

Seyrek giden doğan, sık giden soğan

Seyrek gitsen (sıkça varma) dostuna, kalksın ayak üstüne

Sık gidersen dostuna, yatar arka üstüne

Sirkeyi, sarımsağı düşünen (hesaplayan) paçayı yiyemez

Siyah inekten beyaz süt sağılır

Soğanı (soğanın acısını) yiyen bilmez, doğrayan bilir

Soğuk, ''kırk kat keçe, ben ondan geçe; bir kat deri, ben ondan geri'' demiş

Son gülen iyi güler

Sonradan gelen devlet, devlet değildir

Sonradan görme kuldan, buluttan çıkma günden korkulur

Sorma kişinin aslını, sohbetinden bellidir

Söyleyenden dinleyen arif gerek

Söyleyene bakma, söyletene bak

Söz biliyorsan söyle, inansınlar; bilmiyorsan söyleme, seni bir adam sansınlar

Söz dediğin yaş deridir, nereye çekersen oraya gider

Su akarken testiyi doldurmalı (doldur)

Su içene yılan bile dokunmaz

Sürüden ayrılanı (ayrılan kuzuyu, koyunu) kurt kapar

Sütle giren huy, canla çıkar

Sütlüyü sürüden çıkarmazlar

Sütsüz koyun meleğen olur

Sütten ağzı yanan, ayranı üfleyerek içer (yoğurdu üfleyerek yer)

Şapkası dar gelen, başım büyük sanır

Şeytanla kabak ekenin, kabak başına patlar

Şeytanla ortak buğday eken samanını alır

Şeytanla saman eken, sapını alır

Şık şık (çık çık) eden nalçadır, iş bitiren akçadır

Şimşeği görülen buluttan korkulmaz

Şüphe, insanı rahat koymaz; ama çok tehlikeden korur

Tabak sevdiği deriyi yerden yere çarpar

Tamah varken müflis acından ölmez

Tarlayı taşlı yerden, kızı kardaşlı yerden

Taş taşa söylenir

Tas yere düşmeden çınlamaz

Taşıma (dökme) su ile değirmen dönmez

Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

Tatlı tatlı yemenin, acı acı geğirmesi olur

Tayfanın akıllısı, geminin dümeninden uzak durur

Tekkeyi bekleyen çorbayı içer

Tencere dibin kara, seninki benden kara

Terzi kendi söküğünü dikemez

Terziye ''Dinlen.'' demişler, ayağa kalkmış

Testiyi kıran da bir, suyu getiren de

Tilki 'Benim için demem; ama üzümsüz bağın kökü kurusun.' demiş

Tilki erişemediği üzüme, ''Hevengim olsun.'' demiş

Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden gider

Tok, açın halinden bilmez (ne bilir, anlamaz) (Var ne bilsin yok halinden)

Tok iken yemek yiyen, mezarını dişiyle kazar

Top barutu beylikten olunca güllesi Bağdat'a gider

Topalla gezen, aksamak öğrenir

Toprağı işleyen, ekmeği dişler

Tutulmayan hırsız beyden büyüktür

Tutulmayan uğru, beyden doğru

Tuz, ekmek hakkını bilmeyen kör olur

Ucuz etin yahnisi yenmez (tatsız olur)

Ulu sözü dinlemeyen, uyuyakalır (uluya kalır)

Una dökülen yağın zararı yok

Ustamın adı Hıdır, elimden gelen budur

Üçlenmemiş eken, olmamış biçer

Ürümesini (ürmesini) bilmeyen köpek (it), sürüye kurt getirir

Ürüyen (havlayan) köpek ısırmaz (kapmaz)

Üşenenin (utananın, erinenin) oğlu kızı olmamış

Vakitsiz öten horozun başını keserler

Var ne bilsin yok halinden

Vardı bağım malım, gelirdi kardeşlerim; tükendi yağım balım, gelmiyor kardeşlerim

Varını veren utanmamış

Varlığa güvenilmez

Veren el, alan elden üstündür

Veren eli herkes öper

Veren eli kimse kesmez

Veresiye şarap içen, iki kez sarhoş olur

Verirsen doyur, vurursan duyur

Verirsen veresiye, batarsın karasuya

Vuran mı yiğit, vur diyen mi? -Vur diyen

Yabancı koyun kenara yatar

Yağ (yal) yiyen köpek tüyünden belli olur

Yağmur tavına ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmez

Yalancı kim? İşittiğini söyleyen

Yara, sıcakken sarılır

Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder

Yaş kesen, baş keser

Yatan aslandan, gezen tilki yeğdir

Yatsının faziletini güveyden sormalı

Yavuz (yürük) at, yemini (yavuz it ününü) kendi artırır

Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı

Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer

Yel gelen deliği kapamalı

Yemeyenin malını yerler (üstünede bir bardak su içerler)

Yenecek aş, buğundan belli olur

Yenenle yanana ne dayanır

Yengece 'Niçin yan yan gidersin?' demişler; 'Serde kabadayılık var.' demiş

Yeni dosttan vefa gelmez

Yeni testi suyu soğuk tutar

Yenice eleğim, seni nerelere asayım?

Yenilen pehlivan güreşe doymaz

Yerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar, en küçüğü ölüm

Yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir

Yerini bilmeyen, yılda bir kat elbise eskitir

Yiğit ekmeğiyle yiğit beslenir

Yılan kendi eğriliğine bakmaz da ''Devenin boynu eğri.'' der

Yılanın başı küçükken ezilmeli (ezilir)

Yiyen bilmez doğrayan bilir

Yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz

Yol bilen kervana katılmaz

Yol yürümekle, borç ödemekle tükenir

Yola giden yorulmaz

Yoldan (yol ile) giden yorulmaz

Yürük at yemini kendi arttırır

Yuyucunun hakkı eline geçsin de ölü ister cennete gitsin ister cehenneme

Yüz yüzden utanır

Yüzü benek, içi tezek

Zaman sana uymazsa, sen zamana uy

Zararın neresinden dönülse (dönersen - dönsen) kardır

Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır

Zemheriden sonra ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmez

Zengin adam, elindeki kendine yeten adamdır

Zengin arabasını dağdan aşırır, züğürt düz ovada yolunu şaşırır

Zengin giyerse "sağlıcakla", fakir giyerse "nereden buldun ki!" derler

Zengin kesesini döver, züğürt dizini

Zengin silkinse fakir bay olur

Zenginin ayakucunda uyuyacağına, fakirin başucunda uyu

Zenginin ayıbı, fukaranın hastalığı meydana çıkmaz

Zenginin basması ipekli görünür

Zenginin gönlü olana kadar (olasıya), fakirin canı çıkar

Zenginin horozu bile yumurtlar

Zenginin iki dünyası da mamurdur

Zenginin kağnısı dağdan aşar, fakirin eşeği düz yolda şaşar

Zenginin malı, fakirin ağzını yorar

Zenginin malı, fakirin dölü kıymetli olur

Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar

Zenginlikle sıcaktan zarar gelmez

Züğürt olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir

Zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır

Deyimler Sözlüğünde En

abacı kebeci, sen neci

abdestinden şüphesi olmamak

adımını denk atmak

akıl akıl, gel çengele takıl

al beni gaydası

başına vur elinden ekmeğini al

ben sana hayran sen cama tırman

ben sarhoş yolcu sarhoş

benden sonra tufan

benim adım Hıdır elimden gelen budur

beti benzi atmak

bin dereden su getirmek

boğazı düğümlenmek

boş gezenin boş kalfası

buyrun cenaze namazına

cebinden çıkarmak

cehennem azabı

cehenneme kadar yolu var

cehennemin dibi

cendereye koymak

cennet öküzü

cennetin kapısını açmak

çabalama kaptan ben gidemem

çekirdekten yetişmek

çenesi açılmak

çenesi düşmek

çenesini açtırmamak

çileden çıkmak

çingene pilici

çizmeden yukarı çıkmak

çörten gibi su akmak

dediğinden çıkmak

defi bela kabilinden

defterden silmek

değirmen taşının altından diri çıkar

değirmene gelen nöbet bekler

değirmenin suyu nereden geliyor?

deli danalar gibi dönenmek

deli olmak işten değil

denizi geçip çayda boğulmak

dereden tepeden konuşmak

dereyi görmeden paçaları sıvamak

dışı seni, içi beni yakar

dilenemez dilenci

Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak

dokuz köyden kovulmuş

dört yanı deniz kesilmek

durup dinlenmeden

düğün değil bayram değil eniştem beni niye öptü

dümen çevirmek

dümen suyundan gitmek

dünya kazan ben kepçe

Ebussuut Efendi'nin gelini

Ebusuut Efendinin torunu

efendilik yapmak

ekmek elden su gölden

eski köye yeni âdet getirmek

eşekten düşmüş karpuza dönmek

feleğin çemberinden geçmek

feleğin çemberinden geçmiş

felekten bir gün çalmak

fena gözle bakmak

geniş bir nefes almak

gidişini beğenmemek

göğe merdiven kurmak

gölgesinden korkmak

gömleğinden geçirmek

gömlekten geçirmek

gönül eğlendirmek

gönülden çıkarmak

gönülden ırak olmak

gözden düşmek

gözden gönülden çıkarmak

gözden ırak tutmak

gözden kaybetmek

gözünün önünden geçmek

gücü gücü yetene

güven beslemek

güvendiği dağlara kar yağmak

güvendiği dal elinde kalmak

haddeden geçmek

her telden çalmak

hırsıza kendir yakışır gibi yakışmak

iç güveysinden hallice

iğneden ipliğe

iki seksen uzanmak

ikindiden sonra dükkan açmak

ispenç horozu gibi

itsiz köy gibi tenha

izinden yürümek

kaleyi içinden fethetmek

kandilin yağı tükenmek

Karadeniz’de gemilerin mi battı?

karga bokunu yemeden

kendi kabuğuna çekilmek

kendi kuyusunu kazmak

kendine yontmak

kendini ateşe atmak

kimsenin burnu kanamamak

kuşa benzetmek

lala paşa eğlendirmek

leb demeden leblebiyi anlamak

mendil sallamak

merdiven dayamak

nalıncı keseri gibi kendine yontmak

on ikiden vurmak

öküzün trene baktığı gibi bakmak

öperken ısırmak

parayı denize atmak

patentasının altına almak

pay edene pay kalmamak

peşinden koşmak

peşinden sürüklemek

post elden gitmek

sakalım yok ki sözüm dinlensin

sel önünden kütük kapmak

sen giderken ben geliyordum

sen sağ ben selamet

senden gelecek çıraya puf

seninki can da benimki patlıcan mı?

sevincinden ağzı kulaklarına varmak

sevinçten uçmak

sözüm meclisten dışarı

sürüden ayrılmak

sütten ağzı yanmak

Tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş

tepesinden kaynar sular dökülmek

tiği teber şahı levent

treni kaçırmak

tut kelin perçeminden

tütünü tepesinden çıkmak

tüyleri diken diken olmak

uyku gözünden akmak

ücüğünden cücüğüne

üst perdeden başlamak

üst perdeden konuşmak

üstünden atmak

üzerinden atmak

vardığın yer körse sen de gözünü kapa

vurduğu yerden ses getirmek

yediden yetmişe

yemeden içmeden

yemeden içmeden kesilmek

yenilir yutulur gibi değil

yerden alıp gökte yemek

yıldıza kement atmak

yok devenin başı

yok devenin nalı

yolgeçen hanı

yüreği geniş olmak

yüzünden kan damlamak

Acele Yürüyen Yolda Kalır

Açık Kahverengi

Adam Beğenmemek

Adamakla Mal Tükenmez

Adamlık Sende Kalsın

Ağızdan Burun Yakın, Kardeşten Karın Yakın

Ağlar Gözden, Sahte Sözden Kendini Sakın

Ağlayanın Malı Gülene Hayretmez

Ağzı Teneke Kaplı

Ahengi Bozulmak

Ahenk Sağlamak

Akdeniz Humması

Akım Derken Bokum Demek

Akla Fenalık Vermek

Akla Gelmeyen Başa Gelir

Aklıma Gelen Başıma Geldi

Aklına Geleni Söylemek

Aklına Geleni Yapmak

Aklına Yelken Etmek

Aklının Köşesinden Geçmemek

Al Benden De O Kadar

Alçacık Dağları Ben Yarattım Demek

Allah Bana, Ben De Sana

Allah Beterinden Saklasın (Veya Esirgesin)

Allah Dirlik Düzenlik Versin

Allah Dört Gözden Ayırmasın

Allah Gecinden Versin

Allah Senden Razı Olsun

Allah'ını Seversen

Altın Leğene Kan Kusmak

Aman Diyene Kılıç Kalkmaz

Amcamla Dayım, Hepsinden Aldım Payım

Ana Deniz Bilimi

Anlam Genişlemesi

Anten Yükselteci

Antrenman Yapmak

Arası Geçmeden

Aslan Kükrerse Atın Ayağı Kösteklenir

Ata Binen Nalını, Mıhını Arar

Atladı Geçti Genç Osman!

Atlar Nallanırken Kurbağalar Ayak Uzatmaz

Ayağı Yerden Kesilmek

Ayağı Yürüten Baştır

Ayağını Denk Almak

Ayağını Denk Basmak

Ayağının Tozunu Silmeden

Ayaklarını Yerden Kesmek

Ayı Görmeden Bayram Etme

Azrail'in Elinden Kurtulmak

Bağ Babadan, Zeytin Dededen Kalmalı

Başlama Meridyeni

Bataklık Keteni

Beden Terbiyesi

Beğenmeyen Kızını (Veya Küçük Kızını) Vermesin

Belinden Gelmek

Ben Hancı, Sen Yolcu Oldukça

Bencillik Etmek

Benden Günah Gitti

Bendeniz Cennet Kuşu

Benekli Köpek Balığı

Beni Sokmayan Yılan Bin (Yıl) Yaşasın

Benim Oğlum Bina Okur, Döner Döner Yine Okur

Benliği Yoğurmak

Benzeşim Oranı

Benzeti Ressamı

Benzetici Ressam

Benzetmek Gibi Olmasın

Benzi Kül Gibi Olmak

Benzin Pompası

Benzinde Kan Kalmamak

Beslenme Bozukluğu

Beslenme Eğitimcisi

Beslenme Eğitimi

Beslenme Odası

Beşikten Mezara Kadar

Beyninden Vurulmuşa Dönmek

Bırak Allah'ını Seversen

Bileğine Güvenmek

Bilimsel Deneycilik

Bin Bilsen De Bir Bilene Danış

Bin Nasihatten Bir Musibet Yeğdir

Bir Ben, Bir De Allah Bilir

Bir Fincan Kahvenin Kırk Yıl Hatırı Vardır

Bir Günden Bir Güne

Bir Kenarda Durmak

Birlikten Kuvvet Doğar

Bitmek Tükenmek Bilmemek

Biz Bize Benzeriz

Bizim Gelin Bizden Kaçar, Tutar Ellere Başını Açar

Boğazında Düğümlenmek

Bok Yemenin Arapçası

Borç Yiyen Kesesinden Yer

Borçluluk Dengesi

Borda Fenerleri

Bugünden Tezi Yok

Buğday Benizli

Bukalemun Gibi Renkten Renge Girmek

Bulaşık Deniz

Burnundan Düşen Bin Parça Olmak

Buyurun Cenaze Namazına!

Büyükten Büyüğe

Büyütken Doku

Caminin Mumunu Yiyen Kedinin Gözü Kör Olur

Can Cümleden Aziz

Candan Yürekten

Canını Cehenneme Göndermek (Veya Yollamak)

Cariyeniz (Veya Cariyeleri)

Cehennem Hayatı

Cehennem Kütüğü

Cehennem Taşı

Cehennemin Dibine Gitmek

Cenaze Levazımatı

Cenaze Merasimi

Cenazeyi Kaldırmak

Cendereye Sokmak

Cennet Balığı

Cennet Balığıgiller

Cennet Kuşugiller

Cennete Dönmek

Cepheden Cepheye Koşmak

Cepheden Hücuma Geçmek

Cermen Menteşe

Cezayir Menekşesi

Cumartesi Kibarı Gibi Süslenmek

Dağınık Gözenek

Defibelâ Kabilinden

Değirmen Taşı

Değirmendere Fındığı

Değişen Yıldız

Delişmenlik Etmek

Demirci Mengenesi

Deneme Hayvanı

Deneme Tahtası

Deneme Yayını

Denetleme Kurulu

Denetleme Yapmak

Deneyim Kazanmak

Dengeli Kılmak

Dengesi Bozulmak

Dengiyle Karşılamak

Deniz Akıntısı

Deniz Bindirmek

Deniz Durmak (Veya Düşmek)

Deniz Haritası

Deniz Hırsızı

Deniz Kırlangıcı

Deniz Menekşesi

Deniz Otobüsü

Deniz Sarmaşığı

Deniz Tavşancılı

Deniz Yolu Ulaşımı

Denizde Kum, Onda Para

Denizdeki Balığın Karada Komisyonculuğunu Yapmak

Denize Açılmak

Denize Düşen Yılana Sarılır

Denklemler Sistemi

Densizlik Etmek

Derdi Veren Devasını Da Verir

Derinden Derine

Desenli Kaplama

Deveden Büyük Fil Var

Devlet Oğul, Mal Tahıl, Mülk Değirmen

Dezenfekte Etmek

Dışarıdan Evlenme

Dikdörtgensel Bölge

Dikenli Balıkgiller

Dikenli Salyangoz

Dikenli Yüzgeçliler

Dikensiz Gül Olmaz

Dilden Dile Dolaşmak

Dile Gelen Ele Gelir

Dilencilik Etmek

Dilenciye Hıyar Vermişler De Eğri Diye Beğenmemiş

Dilinden Anlamak

Dilinden Kurtulamamak

Diline Pelesenk Etmek

Dinlenme Salonu

Dirlik Düzenlik

Dişinden Tırnağından Artırmak

Doğru Söyleyeni Dokuz Köyden Kovarlar

Dudak Benzeşmesi

Dümen Boğazı

Dümen Kullanmak

Dümeni Kırmak

Dümenine Bakmak

Dünya Penceresi

Düşenin Dostu Olmaz

Düven Sürmek (Veya Dövmek)

Düzen Açıklaması

Efendi Gibi Yaşamak

Efendiden Bir Adam

Efendim Nerede, Ben Nerede?

Efendime Söyleyeyim

Eğitim Enstitüsü

Ehven Kurtulmak

Ekmeden Biçilmez

Ekmediği Yerden Biter

Ekmeğinden Etmek

Ekmeğinden Olmak

El Beğenmezse Yer Beğensin

El Pençe Divan Durmak

Elden Ayaktan Düşmek (Veya Kesilmek)

Elden Ele Geçmek

Elden Geçirmek

Elden Geldiği Kadar

Elden Kaçırmak

Elden Ne Gelir?

Elekten Geçirmek

Elektrik Feneri

Elektrikli Tren

Eli Genişlemek

Elinden Geleni Yapmak

Elinden Kurtulmak

Elini Veren Kolunu Alamaz

Ellenmiş Dillenmiş

Enayi Dümbeleği

Endazeyi Kaçırmak

Endirekt Atış

Endişeye Düşmek

Engel Balığı

Ensesinde Boza Pişirmek

Ensesine Binmek

Ensesine Yapışmak

Enstantane Fotoğraf

Entrikaya Kurban Gitmek

Ergene Karı Boşamak Kolay

Erkeklik Sende Kalsın!

Ermeni Gelini Gibi Kırıtmak

Eteği Kirlenmek

Eti Senin, Kemiği Benim

Etinden Et Koparmak (Veya Kesmek)

Evi Ev Eden Avrat

Evlenmek Barklanmak

Evlerden Irak (Veya Uzak)

Ezberden Yapmak

Faaliyetten Alıkoymak

Fasulye Gibi Kendini Nimetten Saymak

Felekten Kâm Almak

Fenasına Gitmek

Fener Balığı

Fener Balığıgiller

Feneri Nerede Söndürdün

Fenersiz Yakalanmak

Fennini Almak (Veya Kapmak)

Frenk Gömleği

Frenk Lahanası

Frenk Menekşesi

Fücceten Gitmek

Gaipten Haber Vermek

Gazabını Yenmek

Geçinme Endeksi

Geçme Namert Köprüsünden, Ko Aparsın Su Seni

Geçmişe Mazi, Yenmişe Kuzu Derler

Gelen Ağam Giden Paşam

Genel Başkanlık

Genel Coğrafya

Genel Dil Bilimi

Genel Görünüm

Genel Görünümlü

Genel Görüşme

Genel Kütüphane

Genel Müdürlük

Genel Sekreterlik

Genel Uygunluk Bildirimi

Geniş Gönüllü

Geniş Görüşlü

Geniş Görüşlülük

Geniş Karşılamak

Geniş Mezhepli

Geniş Yürekli

Geniş Zaman Görünümü

Geniş Zaman Sıfat-Fiili

Gerileyici Benzeşme

Geviş Getirenler

Geviş Getirmeyenler

Gezegenler Arası

Giydiği Yakışırken Eller Bakışırken

Gizliden Gizliye

Glüten Ekmeği

Glüten Tutkalı

Göden Bağırsağı

Göğe Merdiven Dayamış

Gökte Ararken Yerde Bulmak

Gömleğinden (Veya Gömlekten) Geçirmek

Gönlünden Geçirmek (Veya Geçmek)

Gönlünün Dümeni Bozuk

Gönül Dilencisi

Gören Gözün Hakkı Vardır

Görme Engellilik

Görmezlikten Gelmek

Götten Bacaklı

Gözden Irak Olan Gönülden De Irak Olur

Gözden Kaybolmak

Gözden Nihan Olmak

Gözden Uzak Tutmak

Gözden Uzaklaşmak

Göze Diken Olmak

Gözlerinden Okumak

Gözünden Kıskanmak

Gülü Seven Dikenine Katlanır

Gümrükten Mal Kaçırır Gibi

Gün Doğmadan Kimliği Söylenmez

Günah Benden Gitti (Veya Gitsin)

Gündüz Feneri

Güneş Girmeyen Eve Doktor Girer

Günlerden Bir Gün

Güven Işığı

Güven Yazısı

Güvence Akçesi

Güvence Vermek

Güvenceye Bağlamak

Güvendiği Dağlara Kar Yağmak (Veya Güvendiği Dal Elinde Kalmak)

Güveni Sarsılmak

Güvenlik Borusu

Güvenlik Vanası

Güvenme Dostuna, Saman Doldurur Postuna

Güvenme Varlığa, Düşersin Darlığa

Güvenoyu Almak

Güvenoyu Vermek

Güvensizlik Duymak

Güzellik Enstitüsü

Hacet Penceresi

Haddeden Geçirmek

Hâlden Anlamak (Veya Bilmek)

Hariçten Gazel Okumak (Veya Atmak)

Hatırından (Veya Hatır Ve Hayalinden) Geçmemek

Hatiften Gelmek

Hava Düzenleyicisi

Havsalası Geniş

Hayalinden Geçirmek

Haydan Gelen Huya Gider

Haydi Canım Sen De

Her Koyun Kendi Bacağından Asılır

Her Kuşun Eti Yenmez

Herkesin Geçtiği Köprüden Sen De Geç

Herkesin Tenceresi Kapalı Kaynar

Hırsını Yenmek

Hırsız Feneri

Hiddetten Kudurmak

Hint Kertenkelesi

Horoz Evlenir, Tavuk Tellenir

Işınım Dengesi

Kadının Fendi, Erkeği Yendi

Kafasına Vur, Ekmeğini Elinden Al

Kahır Yüzünden Lütfa Uğramak

Kahpenin Dölü

Kalıbı Değiştirmek (Veya Dinlendirmek)

Kamu Güvenliği

Kandilli Temenna

Kanı Temizlenmek

Kapsamını Genişletmek

Kararsız Denge

Karga Bok Yemeden

Karışanı Görüşeni Olmamak

Kaz Gelen Yerden Tavuk Esirgenmez

Kedi Yavrusunu Yerken Sıçana Benzetir

Kefeni Boynunda Olmak

Kefeni Yırtmak

Kefenin Cebi Yok

Kele Köseden Yardım Olmaz

Kelimenin Tam Anlamıyla

Kelin Merhemi Olsa Başına Sürer (Veya Kelin Medarı Olsa Kendi Başında Olur)

Kellesinden Olmak

Kenarda Köşede

Kenarın Dilberi

Kendi Ağzıyla Tutulmak

Kendi Derdine Düşmek

Kendi Düşen Ağlamaz

Kendi Göbeğini Kendi Kesmek

Kendi Hâlinde Bırakmak

Kendi Hâline Bırakmak

Kendi Kanatlarıyla Uçmak

Kendi Kendini Yemek

Kendi Köşesinde Yaşamak

Kendi Kuyusunu Kendi Kazmak

Kendi Söyler Kendi Dinler

Kendi Yağıyla Kavrulmak

Kendinde Olmamak

Kendinde Toplamak

Kendine Kıymak

Kendine Mal Etmek

Kendini (Kapıp) Koyuvermek

Kendini Alamamak

Kendini Beğendirmek

Kendini Bırakmak

Kendini Bir Yerde Bulmak

Kendini Dev Aynasında Görmek

Kendini Dinlemek

Kendini Dirhem Dirhem Satmak

Kendini Düşünmek

Kendini Ele Vermek

Kendini Fasulye Gibi Nimetten Saymak

Kendini Göstermek

Kendini Harap Etmek

Kendini Hissettirmek

Kendini Kaptırmak

Kendini Kaybetmek

Kendini Matah Sanmak

Kendini Sıkmak

Kendini Tartmak

Kendini Toparlamak (Veya Toplamak)

Kendini Tutamamak

Kendini Yiyip Bitirmek

Kendini Yoklamak

Kene Gibi Yapışmak

Kenet Gibi Yapışmak

Kenevir Helvası

Kengel Sakızı

Kepenek Altında Er Yatar

Kerameti Kendinden Menkul

Keseneğe Almak

Keseneğe Vermek

Kesenin Ağzını Açmak

Kesenin Dibi Görünmek

Kesenize Bereket

Kesesine Güvenmek

Kır Eğlencesi

Kırmız Madeni

Kış Dönencesi

Kızını (Veya Evlâdını) Dövmeyen Dizini Döver

Kimse Kendi Memleketinde Peygamber Olmaz

Kimseden Kimseye Hayır Yok (Veya Gelmez)

Kişi Refikinden Azar

Kişiyi Vezir Eden De Karısı, Rezil Eden De

Konnektör Pensi

Kontenjan Sistemi

Korkulu Rüya (Veya Düş) Görmektense Uyanık Yatmak Evlâdır (Veya Yeğdir)

Köken Bilimsel

Kökten Dincilik

Kökünden Halletmek

Kölelik Düzeni

Köleniz (Veya Köleleri)

Köprüden (Veya Köprüyü) Geçinceye Kadar Ayıya Dayı Derler

Kösemenlik Etmek

Köseyle Alay Edenin Top Sakalı Kara Gerek

Köşe Penceresi

Kumaş Mengenesi

Kuşa Benzemek (Veya Dönmek)

Kuvvetten Düşmek

Kuyruğuna Teneke Bağlamak

Küçük Dağları Ben Yarattım Demek

Küçük Gezegen

Kül Rengi Et Sineği

Kündeden Atmak

Lâboratuvar Muayenesi

Leblebiden Nem Kapmak

Leğen Başından Almak

Ligden Düşmek

Madalya Töreni

Maden Kömürü

Mal Da Yalan Mülk De Yalan, Var Biraz Da Sen Oyalan

Marangoz Mengenesi

Maşa Varken Elini Yakmak

Medine Dilencisi

Menekşe Gözlü

Menekşe Gülü

Menfaat Düşkünü

Menopoza Girmek

Merdiven Boşluğu

Merdiven Sahanlığı

Meridyen Düzlemi

Meryem Pelesengi

Meryemana Dikeni

Meşruten Tahliye

Meyve Veren Ağaç Taşlanır

Minareyi Yaptırmayan Yerden Bitmiş Sanır

Misli Menendi Yok

Mucize Kabilinden

Mutfak Merdiveni

Namusu Temizlenmek

Ne Dese Beğenirsin?

Ne Ekersen Onu Biçersin

Nedenli Nedensiz

Nesli Tükenmek

Neyzen Bakışlı

Nirengi Haritası

Nirengi Noktası

O Duvar Senin, Bu Duvar Benim

Oğlak Dönencesi

Ok Gibi (Yerinden) Fırlamak

Orası Senin, Burası Benim Dolaşmak (Veya Gezmek)

Ortak Tam Bölen

Ortaklık Senedi

Paravan Menteşesi

Patent Damgası

Patentinin Altına Almak

Pelesenk Ağacı

Penaltı Alanı

Penaltı Noktası

Pencere Kanadı

Pençe Pençeye Gelmek

Pençesine Düşmek

Pergament Kâğıdı

Peşinde (Veya Peşinden) Koşmak

Peşinden Yürümek

Peygamber Dikeni

Pilâv Yiyen Kaşığını Yanında (Veya Belinde) Taşır

Pilâvdan Dönenin Kaşığı Kırılsın

Pireyi Gözünden Vurmak

Piyano Menteşe

Puan Hesabıyla Yenmek

Püf Desen Uçacak

Püskürme Benli

Renk Cümbüşü

Renkli Televizyon

Renkten Renge Girmek

Sabreden Derviş Muradına Ermiş

Sabrı Taşmak (Veya Tükenmek)

Sağ Gözünü Sol Gözünden Sakınmak

Sağır Pencere

Sağlık Muayenesi

Sanat Enstitüsü

Sap Derken Saman Demek

Saray Menekşesi

Sarı Sendikacılık

Satılık Ziftin Olsun, Selânik'ten Kel Gelir

Say Beni, Sayayım Seni

Saymakla Bitmemek (Veya Tükenmemek)

Seçmen Kütüğü

Semen Peyda Etmek

Sen Ben Davası (Veya Kavgası)

Sen Sağ, Ben Selâmet

Senetli Sepetli

Senetsiz Sepetsiz

Seni Gidi Seni (Veya Seni Seni)

Senli Benli Olmak

Serçeden Korkan Darı Ekmez

Servis Merdiveni

Serzenişte Bulunmak

Sırası Gelmişken

Sırat Köprüsünden Geçmek

Sinema Endüstrisi

Sonradan Gelen Devlet Devlet Değildir

Sorma Kişinin Aslını, Sohbetinden Bellidir

Sulbünden Gelmek

Suratından Düşen Bin Parça Olmak

Suyu Getiren De Bir, Testiyi Kıran Da

Suyu Kesilmiş Değirmene Dönmek

Suyu Nereden Geliyor?

Sürüden Ayrılanı Kurt Kapar

Sürüyü Güden Kurdu Görür

Tadından Yenmemek

Taş Yağar Kıyamet Koparken

Tatlı Sülümen

Tavan Penceresi

Tecahülüarifaneden Gelmek

Tecennün Etmek

Tedavülden Kalkmak

Temelli Senatör

Tenakuza Düşmek

Tencere Dibin Kara, Seninki Benden Kara

Tencere Tava, Herkeste Bir Hava

Tencere Yuvarlanmış, Kapağını Bulmuş

Tencerede Pişirip Kapağında Yemek

Tenceresi (Veya Tencereleri) Kaynamak

Tenceresi Kaynarken, Maymunu Oynarken

Teneffüs Etmek

Teneke Mahallesi

Teneşir Horozu

Teneşir Kargası

Teneşir Tahtası

Teneşire Gelesi

Tepeden Tırnağa Süzmek

Terennüm Etmek

Tersinden Okumak

Terzi Kendi Söküğünü Dikemez

Testiyi Kıran Da Bir, Suyu Getiren De

Tilki Tilkiliğini Anlatıncaya Kadar Post Elden Gider

Toplumsal Denge

Turnayı Gözünden Vurmak

Ufkunu Genişletmek

Uhdesinden Gelmek

Uzak Benzeşmezlik

Vakit Kaybetmeden

Vazifesinden Olmak

Vurduğu Yerden Ses Gelmek

Yaban Enginarı

Yaban Fesleğeni

Yabanî Akdiken

Yabanî Menekşe

Yağış Düzeni

Yağmur Olsa Kimsenin Tarlasına Düşmez (Veya Yağmaz)

Yağmur Yağarken Küpünü Doldurmak

Yağmurdan Kaçarken Doluya Tutulmak

Yakın Benzeşme

Yakın Benzeşmezlik

Yanaşık Düzen

Yandı Gülüm Keten Helva

Yapay Döllenme

Yarı Geçirgenlik

Yaşam Güvencesi

Yaşı Benzemesin

Yelken Gönderi

Yelken Yarışı

Yengeç Dönencesi

Yeni Dünya Aslanı

Yeni Eflâtuncu

Yeni Eflâtunculuk

Yeni Eleştirici

Yeni Eleştiricilik

Yeni Gerçekçi

Yeni Gerçekçilik

Yeniden Tasarımlama

Yenilgiye Uğramak

Yenilik Korkusu

Yer Altı Merdiveni

Yer Altı Treni

Yer Yerinden Oynamak

Yerden Göğe Kadar

Yerden Yere Vurmak

Yeri Göğü Ben Yarattım Demek

Yerinden Fırlamak

Yerinden Oynamak

Yerinden Oynatmak

Yerini Beğenmek

Yiğitlik Sende Kalsın

Yönetmen Yardımcısı

Yumruğuna Güvenmek

Yüksek Perdeden Konuşmak

Yüksekten Almak

Yüksekten Atmak

Yüksekten Bakmak

Yüksekten Konuşmak

Yüksekten Uçmak

Yüreği Geniş

Yüreği Yerinden Oynamak

Yüreğinden Geçmek

Yüreğinden Gelmek

Yürürlükten Kaldırmak

Yürürlükten Kalkmak

Yürüyüş Düzenlemek

Yüz Yüzden Utanır

Yüzünden Akmak

Yüzünden Düşen Bin Parça Olmak

Yüzünden Okumak

Yüzünü Gören Cennetlik

Zekâ Yeteneği

abacı kebeci (ara yerde) sen neci?

acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir

ağaç yaşken eğilir

alacak verecekle ödenmez

analık fenalık

arpacıya borç eden ahırını tez satar

aşure yemeye giden kaşığını taşır

ayıpsız dost isteyen dostsuz kalır

ben yokum (veya ben bu işte yokum)

berber berbere benzer ama başın Allah'a emanet

beslemeyi eslemeden alma

beş parmağın hangisini kessen acımaz?

borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir

bostan gök iken pazarlık yapılmaz

böbür böbür böbürlenmek

cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez

cehennem olup gitmek

cemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okur

davetsiz gelen döşeksiz oturur

dengeyi sağlamak

destursuz bağa gireni sopa ile kovarlar

deveci ile görüşen kapısını yüksek açmalı

diken üstünde oturmak (veya olmak)

dilsizin dilinden anası anlar

dişten tırnaktan artırmak

donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer

dökme su ile değirmen dönmez

dur durak (veya dur dinlen veya dur otur) yok

dün öleni dün gömerler

dünden hazır (veya razı) olmak

düzen vermek (veya düzene koymak veya düzene sokmak)

elense çekmek (veya etmek)

emretti patrik efendi

en kötü günümüz böyle olsun

endazeyi şaşırmak

engel tanımamak

engin dallardan murt yememek

entel takılmak

erenlerin sağı solu (belli) olmaz

esrik devenin çulu eğri gerek

eşekten düşmüşe (veya düşmüş karpuza) dönmek

ezilmeden yenilmek

fenalık geçirmek (veya gelmek veya çökmek)

gâvurun ekmeğini yiyen gâvurun kılıcını çalar

gelen gideni aratır (veya gelen gidene rahmet okutur)

genizden konuşmak (veya çıkarmak)

gidilmeyen yer senin değildir

gökten zembille mi indi

gökyüzünde düğün var deseler kadınlar merdiven kurmaya kalkar

gön yufka yerinden delinir

görevden (veya görevinden) uzaklaştırmak

görünen köyün (veya dağın) uzağı olmaz

güvenmelik vermek

hâllenip küllenmek

herkes kendi ölüsü için ağlar

ırmak kenarına çeşme yapılmaz

kalaylı bakır küflenmez

karısının üstüne evlenmek

kavun kökeninde büyür

kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

kepenkleri indirmek

kesilen baş yerine konmaz

kırlangıcın zararını biberciden sor

kuvveden fiile çıkarmak

mektepten çıkan eşek Marsıvan'dan çıkmaz

menfaat gütmek

misyon üstlenmek

parayı veren düdüğü çalar

pupa yelken ilerlemek (veya gitmek)

röntgen çekmek

seksen kapının ipini çekmek

sigarayı tellendirmek (veya tüttürmek)

sinekten yağ çıkarmak (veya çıkartmak)

sümen altı etmek

süzgeçten geçirmek

tabak sevdiği deriyi taştan taşa (veya yerden yere) çalar

taşıma su ile değirmen dönmez

tekeden süt çıkarmak

tekerlek kırıldıktan sonra yol gösteren çok olur

tekkeyi bekleyen çorbayı içer

teneşir paklamak

uçurumun kenarından dönmek

yenene içilene bakılmamak

yetmişine merdiven dayamak

yürü ense tıraşını göreyim (veya görelim)

zayıf yerinden (veya noktasından veya damarından) yakalamak

zenneye çıkmak

zevkten dörtköşe olmak

züğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdir

özrü kabahatinden büyük

arife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkar

çizgisinden sapmamak

çekingen davranmak

alt çenesi oynamak

işkenceye sokmak

zenginin malı züğürdün çenesini yorar

şakayken kaka olmak

şirazeden çıkmak

imbikten çekmek

kendi kendine gelin güveyi olmak

diken diken olmak

dayak cennetten çıkmıştır

şenlik görmemiş

dilden dile geçmek

şölen çekmek

şeyhin kerameti kendinden menkul

üzerinden dökülmek

cevizi çift görmeden taş atmamak

tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

ipten kuşak kuşanmak

hadi canım sen de

perende atamamak (veya atılmamak)

ekmekten kaşık olur ama her yoğurdun hakkına değil

sürmeyi gözden çekmek

ibre birinden yana dönmek

çene yetiştirmek

gezen kurt aç kalmaz

şaşı çakır demektense kör de de kurtul

canevinden vurmak

erinenin oğlu kızı olmamış

ketenpereye getirmek

nakzen iade etmek

Rabbena hakkı için

işleyen demir pas tutmaz (veya ışıldar)

çekidüzen vermek

izlenim (veya izlemini) bırakmak (veya vermek)

gönülden çıkarmamak

çatı penceresi

östrojen tedavisi

istenmeyen adam

istenmeyen durum

bilimsel deneyci

önden çekişli

çenesi düşük

işin içinden çıkamamak

ağır taş yerinden oynamaz