TDK İye Anlamı Nedir? İye Ne Demek?



Veli
Kendisinin olan Bir şeyi
yasaya Uygun olarak dilediği Gibi kullanabilen Kimse
Sahip

TDK Sözlüğünde İye İle İlgili Atasözü ve Deyimler

iyesi Olmak

Atasözleri Sözlüğünde İye


Aba da bir diba da giyene, güzel de bir çirkin de sevene
Aç ile dost olayım diyen, peşin karnını doyursun
Akıl kişiye (adama) sermayedir
Al (kırmızı) giyen aldanmaz
Aman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)
Arsız neden arlanır, çul giyer de salınır
Atlıya selam kelam, eşekliye sonra gine gelem
Atmaya niyeti olmayan Kürt, taşın büyüğüne sarılır
Ayranım (yoğurdum) ekşidir diyen olmaz
Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur
Bir yemem diyenden kork, bir oturmam diyenden
Bol bol yiyen, bel bel bakar
Borç yiyen kesesinden yer
Boşboğazı cehenneme atmışlar, ''odun yaş (az)'' diye bağırmış
Caminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olur
Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hakk
Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış
Deliye hergün bayram
Deliye taş atma, başını yarar
Deveye ''Boynun neden eğri?'' diye sormuşlar; ''Nerem doğru ki!'' demiş
Devletliye dokun geç, fukaradan sakın geç
Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister ya bayramda
Dilenciye hıyar vermişler, eğri diye beğenmemiş
Düğün olur iki kişiye, kaygısı düşer deli komşuya
Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını
Ekmeği ekmekçiye ver, bir ekmek de üste ver
Ekmeğini yalnız yiyen, sofrasını yalnız kaldırır
Elçiye zeval olmaz (gelmez)
Elden yiyen börkmüş, keseden yiyen çökmüş
Eski diye atma kürkünü, gerek olur bürünürsün bir günü
Eşkıyanın düşkünü, beyaz giyer kış günü
Eskiye itibar olsaydı, bit pazarına nur yağardı
Fukaranın (fakirin) şaşkını, beyaz giyer kış günü
Gavurun ekmeğini yiyen, gavurun kılıcını çalar (sallar)
Gideceğin Antep, yiyeceğin pekmez
Gönül verme evliye, eve gider unutur
Güzellik, tabiatın kadına ilk verdiği ve ilk geri aldığı hediyedir
Harman yakarım diyen, orağa yetişmemiş
Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz
İki deliye bir uslu koymuşlar
Kabiliyetli çırak, ustayı geçer
Kediye ''Bokun şifa'' demişler, tutmuş üstünü örtmüş
Kibirliye kibir göstermek sadakadır
Kimse bilmez, kim kazana kim yiye
Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdulrahman Çelebi derler
Kuzusuna kıymayan, kebap yiyemez
Niyet hayır, akıbet hayır (selamet)
Pilav yiyen, kaşığını yanında (belinde) taşır
Ramazanda yalan söyleyenin (oruç yiyenin) bayramda yüzü kara olur
Sirkeyi, sarımsağı düşünen (hesaplayan) paçayı yiyemez
Soğanı (soğanın acısını) yiyen bilmez, doğrayan bilir
Tereciye tere satılmaz
Terziye ''Dinlen.'' demişler, ayağa kalkmış
Terziye ''Göç.'' demişler, ''İğnem başımda.'' demiş
Tilkiye ''Tavuk kebabı yer misin?'' demişler, ''Adamın güleceğini getiriyorsunuz.'' demiş
Tok iken yemek yiyen, mezarını dişiyle kazar
Vasiyet ölüm getirmez
Veresiye şarap içen, iki kez sarhoş olur
Verirsen veresiye, batarsın karasuya
Vuran mı yiğit, vur diyen mi? -Vur diyen
Yağ (yal) yiyen köpek tüyünden belli olur
Yılana yumuşak diye el sunma
Yiyen bilmez doğrayan bilir
Yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz
Zengin giyerse "sağlıcakla", fakir giyerse "nereden buldun ki!" derler

Deyimler Sözlüğünde İye


âdet yerini bulsun diye
cariyeniz
deli Raziye
deliye dönmek
deliye her gün bayram
düğün değil bayram değil eniştem beni niye öptü
iyiye iyi, kötüye kötü demek
köpeğe hoşt, kediye pişt dememek
rafta kurabiye var ama size göre değil
sermayeyi kediye yüklemek
tereciye tere satmak
üzerinize afiyet
yangın var diye bağırmak
Acı Badem Kurabiyesi
Adliye Teşkilâtı
Afiyet Bulmak
Ağır Vasıta Ehliyeti
Aman Diyene Kılıç Kalkmaz
Araziye Uymak
Askerî Rüştiye
Bayram Hediyesi
Beden Terbiyesi
Belediye Nikâhı
Belediye Polisi
Belediye Reisi
Belediye Sarayı
Belediye Teşkilâtı
Belediyelik Olmak
Benim Diyen
Bir Düziye
Borç Yiyen Kesesinden Yer
Bu Haysiyetle
Buradayım Diye Bağırmak
Caminin Mumunu Yiyen Kedinin Gözü Kör Olur
Cariyelik Etmek
Cariyeniz (Veya Cariyeleri)
Ciddiye Almak
Dâhiliye Mütehassısı
Dâhiliye Subayı
Değişmez Maliyet
Deli Raziye Gibi
Devriye Gezmek
Diferansiyel Hesap
Dilenciye Hıyar Vermişler De Eğri Diye Beğenmemiş
Diyecek Yok
Diyet Uzmanı
Duhuliye Kartı
Eğretiye Almak
Eğriye Eğri Doğruya Doğru
Ehemmiyet Vermek
Emniyet Altına Almak
Emniyet Durağı
Emniyet Düğmesi
Emniyet Etmek
Emniyet Supabı
Emniyet Vermek
Esas Vaziyet
Esas Vaziyete Geçmek
Etliye Sütlüye Karışmamak
Eviye Sifonu
Eziyet Etmek
Eziyet Vermek
Faaliyet Göstermek
Faaliyete Geçmek
Faaliyetten Alıkoymak
Fikir Hürriyeti
Gâvur Eziyeti
Geriden Geriye
Geriye Bırakmak
Geriye Dönmek
Gizli Cemiyet
Gizliden Gizliye
Hayat Seviyesi
Haysiyet Divanı
Haysiyetine Dokunmak
Hüviyet Cüzdanı
Kariyer Yapmak
Keçiye Can Kaygısı, Kasaba Et (Veya Yağ) Kaygısı
Kefekiye Dönmek
Kesintiye Almak
Kesintiye Uğramak
Kirliye Atmak
Kulis Faaliyeti
Kurabiye Gibi
Mahremiyetine Girmek
Maliyet Fiyatı
Maziye Karışmak
Meşruten Tahliye
Methiye Düzmek
Millî Hüviyet
Muafiyet Sınavı
Mum Palmiyesi
Ne Diye?
Niyet Tutmak
Niyeti Bozuk
Nizamiye Karakolu
Olupbittiye Getirmek
Ortak Mülkiyet
Pat Diye
Pilâv Yiyen Kaşığını Yanında (Veya Belinde) Taşır
Polis Hafiyesi
Polisiye Film
Polisiye Roman
Potansiyel Suçlu
Resmiyete Dökmek
Rölântiye Almak
Sarma Kafiye
Sıcaklık Seviyesi
Sıhriyet Peyda Etmek
Sosyal Faaliyet
Tahkiye Etmek
Tahliye Etmek
Takviye Etmek
Tam Kafiye
Tasfiye Etmek
Tavsiye Mektubu
Tecziye Etmek
Tediye Emri
Tediye Etmek
Teraziye Vurmak
Terbiye Almak (Veya Görmek)
Terbiyeli Maymun Gibi
Terbiyesini Bozmak
Terbiyesini Vermek
Terbiyesizlik Etmek (Veya Yapmak)
Teslimiyet Göstermek
Tesviye Aleti
Tesviye Etmek
Tezkiyesi Bozuk
Tezkiyesini Düzeltmek
Tiye Almak
Tunç Kafiye
Türkiye Türkçesi
Vadiye Dökülmek
Vasiyet Etmek
Vaziyet Almak
Vaziyeti Kurtarmak
Vergiye Bağlamak
Yeniden Yeniye
Yenilgiye Uğramak
Zaptiye Memuru
Zengin Kafiye
Zınk Diye Durmak
afiyet üzere olmak
besiye çekmek
cup diye
diskalifiye olmak
dönüp geriye bakmak
ebediyete intikal etmek
emekliye sevk etmek
eskiye rağbet (veya itibar) olsaydı bitpazarına nur yağardı
gâvurun ekmeğini yiyen gâvurun kılıcını çalar
hediye etmek
kabiliyetli çırak ustayı geçer
kanuniyet kesbetmek
katakulliye getirmek
mandepsiye bastırmak (veya düşürmek)
mesaiye kalmak
mesuliyet almak
muafiyet tanımak
mütekabiliyet esası üzerine
pof diye
rap diye
vaziyet etmek
zafiyet geçirmek
zıp diye çıkmak
üstünüze afiyet (veya sağlık)
çekiye gelmez
içeriye düşmek
geriye yürümek
ünsiyet peyda etmek
yüzüğü geriye çevirmek
veresiye almak
larp diye
takiye yapmak
üzerinize afiyet (veya sağlık)
şimdiye kadar (veya dek)
asliye hukuk mahkemesi