TDK Ar Nedir Anlamı, Ar Ne Demek? Ar Eşanlamlısı

TDK Ar Anlamı Nedir? Ar Ne Demek?

Argon elementinin simgesi

Utanma

Utanç Duyma

100 M² değerinde Yüzey Ölçü birimi

TDK Sözlüğünde Ar İle İlgili Atasözü ve Deyimler

Ar yılı Değil

Kar yılı

Ar Ve Haya perdesi Yırtılmak

Ar Namus Tertemiz

arına Dokunmak

Ar Etmek

Ar dünyası Değil Kar dünyası

Ar damarı çatlamış

Atasözleri Sözlüğünde Ar

Abdala "kar yağıyor" demişler, "titremeye hazırım" demiş

Abdalın dostluğu köy görünceye kadardır

Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır

Abdalın yağı çok olursa gah (hem) borusuna çalar (sürer), gah (hem) gerisine

Aç aç ile yatınca, arada dilenci doğar

Aç (arık) at yol almaz, aç (arık) it av olmaz

Aç bırakmaz hırsız edersin, çok söyleme arsız (yüzsüz) edersin

Aç dışarı, çıplak içeri kaçar

Aç domuz darıdan çıkmaz

Aç elini kara sokar

Aç gözünü, açarlar gözünü

Aç ile dost olayım diyen, peşin karnını doyursun

Aç karın katık istemez, uyku yastık istemez

Aç köpek fırın duvarını deler

Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır

Aç tavuk (düşünde) kendini buğday (arpa, darı) ambarında sanır (görür)

Acar tazı çullu da belli olur, çulsuz da

Acele işe şeytan karışır

Acı (kötü) söz insanı (adamı) dininden (çıkarır), tatlı söz (dil) yılanı deliğinden (ininden) çıkarır

Açık yaraya tuz ekilmez

Açılan solar, ağlayan güler

Açın karnı doyar, gözü doymaz

Acındırırsan arsız olur, acıktırırsan hırsız olur

Açlık sofuluğu bozar

Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz

Adam adamdan korkmaz, utanır (hatır sayar)

Ağa borç eder, uşak harç

Ağaç, meyvesi olunca başını aşağı salar

Ağaç ne kadar uzasa göğe ermez

Ağaca balta vurmuşlar ''sapı bedenimden'' demiş

Ağanın gözü ata tımardır

Ağanın malı çıkar, uşağın canı

Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez

Ağır basar, yeğni kalkar

Ağır kazan geç kaynar

Ağızdan burun yakın, kardeşten karın yakın

Ağlamakla yar ele girmez

Ağlar gözden, sahte sözden sakın

Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar

Ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı

Ağrımayan başın, sargıya ihtiyacı yoktur

Ağrısız baş mezarda gerek (olur)

Ağustosta beyni kaynayanın kışın kazanı kaynar

Ağustosta gölge kovan, zemhiride karnını ovar

Ağustosun yarısı yaz, yarısı kış

Ahlatın iyisini ayılar yer

Ahmak (şaşkın) misafir ev sahibini ağırlar

Ak akçe kara gün içindir

Ak curun akmazsa kara curun kol gibi

Ak gün ağartır, kara gün karartır

Ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır

Ak koyun ak bacağından, kara koyun kara bacağından asılır

Ak koyun kara koyun geçit başında belli olur

Ak koyunun kara kuzusu da olur

Ak şeker, kara şeker, bir damar soya çeker

Akacak kan damarda durmaz

Akara kokara bakma, çuvala girene bak

Akarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)

Akarsuya inanma, eloğluna dayanma

Akı karası geçitte belli olur

Akıl için yol (tarik) birdir

Akıl para ile satılmaz

Akıl verme para ver

Akılları pazara çıkartmışlar, herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)

Akıllı düşününceye kadar deli oğlunu everir

Akıllı köprü arayıncaya dek (kadar), deli suyu geçer

Akıllı olsa her sakallı kişi, sakallılara danışırlardı her işi

Akıllıyı arkada tutma, akılsızı klavuz etme

Akılsız başın zahmetini (cezasını) ayaklar çeker

Akılsız kasabın gerisine kaçar masadı

Akıntıya (karşı) kürek çekilmez

Akmasa da damlar

Akşama karşı gitme, tana karşı yatma

Aktan kara kalktı mı?

Al ile arslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

Al kaşağıyı gir ahıra, yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)

Al kibar kızını, işlerin bulana bulana, al çitak kızını gezsin eylene eylene

Ala bakan iki bakar

Alacağın olsun da alakargada olsun

Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konur

Allah bir kapıyı kapatırsa ötekini açar

Allah dağına göre kar verir (verir kışı)

Allah doğrunun yardımcısıdır

Allah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir, sonra buldurur

Allah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açar

Allah'ın ondurmadığını; Peygamber sopa ile kovar

Allah isterse bir kulun işini, mermere geçirir dişini; istemezse işini, muhallebi yerken kırar dişini

Allah kardeşi kardeş yaratmış, kesesini ayrı yaratmış

Allah kulunu kısmeti ile yaratır

Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste

Almadan vermek, Allah'a mahsus (yaraşır)

Altın anahtar her kapıyı açar

Altın leğenin kan kusana ne faydası var?

Altının kıymetini sarraf bilir

Amca baba yarısıdır

Ana (anne) kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar

Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz

Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocada arar

Anahtar doğruyadır

Analık fenalık (kara yamalık)

Ananın (anasının) çıktıgı dala kızı salıncak kurar

Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al

Ar dünyası değil kar dünyası

Ar yılı değil, kâr yılı

Araba devrilince (teker kırılınca) yol gösteren çok olur

Araba ile tavşan avlanmaz

Arabanın ön tekeri nereden geçerse arka tekeride oradan geçer

Arap eli öpmek, dudak karartmaz

Arayan belasınıda, devasınıda bulur

Arayan bulur, inleyen ölür

Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz

Arefe günü yalan söyleyenin, bayram günü yüzü kara çıkar

Arı bal alacak çiçeği bilir

Arı bal yapacak çiçeği bilir

Arı, bey olan kovana üşer (üşüşür)

Arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur

Arı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilir

Arı, kızdıranı sokar

Arı satmış namusu tellala vermiş

Arı söğüdü, akıllı öğüdü sever

Arife tarif gerekmez

Arığa (göle) su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar

Arık arınır, ad arınmaz

Arık ata kuyruğu (da) yüktür

Arık etten yağlı tirit olmaz

Arık öküze bıçak çalınmaz

Arkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenir

Arkadaşını söyle ki, sana kim olduğunu söyleyeyim

Arkalı it kurdu boğar

Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle

Armudu say ye, elmayı soy ye

Armudun önü, kirazın sonu

Armut dalının dibine düşer

Armut piş, ağzıma düş

Armutun (armudun) iyisini ayılar yer

Arpa eken buğday biçmez

Arpa eken darı biçmez

Arpa ekip buğday bekleme

Arpa samanıyla, kömür dumanıyla

Arpa unundan kadayıf olmaz

Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez

Arpacıya borç eden ahırını tez satar

Arşın malı kantar ile satılmaz

Arsız neden arlanır, çul giyer de salınır

Arsızın yüzüne tükürmüşler, "yağmur yağıyor" demiş

Arslan yatağından (yattığı yerden) bellidir (belli olur)

Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık

Aşağıdan çıkarsa kışa, yukarıdan çıkarsa boşa

Aşık kalemi kör, dört yanını duvar sanır

Asil azmaz, bal kokmaz; kokarsa yağ kokar, onunda aslı ayrandır

Aslına çekmeyen haramzadedir

Aslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)

Aslını inkar edenin nesli gevşek olur

Astar bol olmayınca yüze gelmez

At arıklıkla, yiğit gariplikle

At at oluncaya kadar sahibi mat olur

At karnından, yiğit burnundan bellidir

Ata arpa, yiğide pilav

Ata binen nalını, mıhını arar

Atalar sözünü tutmayanı yabana atarlar

Ateş düştüğü yeri yakar

Ateşle barut bir yerde durmaz

Atı alan Üsküdar'ı geçti

Atımın anlı sakar, lakabını ele takar

Atın bahtsızı arabaya düşer

Atın iyisi arkadan gelmez

Atın ölümü arpadan olsun

Atın varken yol tanı, ağan varken el tanı

Atına bakan ardına bakmaz

Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz

Atlar tepişir olan eşeklere olur

Atlar tepişirken arada eşekler ezilir

Atmaya niyeti olmayan Kürt, taşın büyüğüne sarılır

Atta, avratta uğur vardır

Atta karın, yiğitte burun

Avcı ne kadar hile bilse, ayı o kadar yol bilir

Avradı er zapt etmez, ar zapt eder

Avradı eri saklar, peyniri deri

Avradın (karının) dolaşığı, akşamdan - sabaha - kor bulaşığı

Avrat var ev yapar, avrat var ev yıkar (yakar)

Ay bozmaz, süt kokmaz. Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür

Ay var yılı besler, yıl var ayı besler

Ayaklar ıslanmadan balık tutulmaz

Ayı çocuklarını büyütmüş, duru su içmeye vakti olmamış

Ayı sevdiği yavrusunu hırpalar

Ayın on beşi karanlık, on beşi aydınlıktır

Ayıpsız yar (dost) arayan, yarsız (dostsuz) kalır

Ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış

Ayyar tilki art ayağında tutulur

Az ateş çok odun yakar

Az el aş kotarır, çok el iş kotarır

Az menfaat çok zarara mal olur

Az sabırda, çok keramet vardır

Az yetmez, çok artmaz (artmazsa yetmez, yetmezse artmaz)

Azı karar çoğu zarar

Baca eğri de olsa duman doğru çıkar

Bağ bayırda, tarla çayırda

Bağlı koyun yerinde otlar

Bahtsızın bağına, ya yağmur yağar ya dolu

Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur

Baktın kar havası, eve gel kör olası

Baktın yârin yâr değil, terkini kılmak az değil

Bal tutan parmağını yalar

Balcının var bal tası, oduncunun var baltası

Balı parmağı uzun olan yemez, kısmetlisi yer

Balık baştan kokar

Balık kokarsa tuzlanır, tuz kokarsa ne yapılır?

Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim

Bana benden (olur) her ne olursa, başım rahat bulur dilim susarsa

Barışta ter dökmeyen savaşta kan döker

Baş dille tartılır

Baş yarılır börk içinde, kol kırılır yen içinde (kalır)

Başın başı, başın da başı vardır

Başın sağlığı, dünya varlığı

Baskısız (çivisiz) yongayı (tahtayı) yel (el) alır, yel (el) almazsa sel (yel) alır (baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır)

Bekâr gözü kör gözü

Bekâra karı boşamak kolay gelir

Bekârın parasını it yer, yakasını bit

Bekârlık maskaralıktır

Bekârlık sultanlıktır

Beleş atın dişine (yaşına, yularına, dizginine) bakılmaz

Beş kuruşun varsa beş yere düğümle

Beş para ver konuştur, on para ver susturamazsın

Beş parmağın beşi bir değil (olmaz)

Beş parmağın hangisini kessen acımaz?

Besle kargayı, oysun gözünü

Beterin beteri vardır

Bey ardından çomak çalan çok olur

Beylik fırın has çıkarır

Bezirgan züğürtleyince eski defterleri yoklar

Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez

Bıldırcının beyliği arpa biçilene kadar

Bilen bilir, bilen aslı var sanır

Bilmedik aş ya karın ağrıtır, ya baş

Bin atın varsa inişte in, bir atın varsa yokuşta bin

Bir ağacın gölgesinde bir sürü yatar

Bir ağızdan çıkar bin ağıza yayılır

Bir ambar buğdayın örneği bir avuçtur

Bir deli kuyuya bir taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış

Bir el bir eli yıkar, iki el de yüzü yıkar

Bir elin nesi var iki elin sesi var (bir elin sesi çıkmaz)

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır

Bir fit, bin büyü yerini tutar

Bir göz ağlarken öbür göz gülmez

Bir kararda bir Allah

Bir katar deveyi bir eşek çeker

Bir korkak bir orduyu bozar

Bir kötünün yedi mahalleye zararı dokunur

Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır

Bir selam bin hatır yapar

Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, üçüncüde ele geçersin çekirge

Bir söz yola getirir, bir söz yoldan çıkarır

Bir tepe yıkılır, bir dere dolar

Bir uyuz keçi bir sürüyü boklar

Bir yalanı kırk doğruya saklarlar

Biri yer, biri bakar; kıyamet ondan kopar

Birlikten dirlik (kuvvet) doğar

Boktur kokar, huydur çeker

Bol bol yiyen, bel bel bakar

Borçlu ölmez, benzi sararır

Boş fıçı çok (fazla) langırdar

Boş laf (lakırdı) karın doyurmaz

Boşboğazı cehenneme atmışlar, ''odun yaş (az)'' diye bağırmış

Bostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmaz

Boynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)

Buğday başak verince orak pahaya çıkar (kıymete biner)

Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa düşmeyince

Bugün bana ise yarın sana

Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir

Bugünün işini yarına bırakma

Bulanık su, balıkçının yarı kazancıdır

Bülbülü altın kafese koymuşlar, "ah vatanım" demiş

Büyük balık küçük balığı yutar

Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur

Cana gelecek (kaza - zarar) mala gelsin

Cehenneme kira var, paradan haber ver

Cennet annelerin ayakları altındadır (Anne Cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))

Cennetin kapısını cömertler açar

Cömertle nekesin (cimrinin) harcı birdir

Çabuk parlayan, çabuk söner

Çalışanın yatanda hakkı vardır

Çalışmak ibadetin yarısıdır

Çalma elin kapısını çalarlar kapını

Çam sakızı, çoban armağanı

Çanağa ne doğrarsan karşına o çıkar

Çanakta balın olsun, arı Bağdat'tan gelir

Çarık çarıkla, sarık sarıkla

Çarşı iti ev beklemez

Çengi ölüsü çalgı ile kalkar

Çerçi başındakini satar

Çiftçinin karnını yarmışlar, "kırk tane gelecek yıl" çıkmış

Çiftçinin (zahirenin) ambarı sabanın ucundadır

Çıkacak kan damarda durmaz

Çıkmadık canda umut vardır

Çingene çergesinde (çadırında) musandıra ne arar?

Çingene ciğer pişirir, çok yemeden karnın(ı) şişirir

Çıra dibi karanlık olur

Çirkefe taş atma üstüne sıçrar

Çivi çıkar ama yeri kalır

Çobanın gönlü olursa tekeden yağ çıkarır

Çobansız koyunu kurt kapar

Çocuğa iş buyuran, ardına kendi düşer (çocuğa iş, ardına sen düş / çocuğa iş sal, ardınca sen var)

Çocuğun yediği helal, giydiği haram

Çoğu zarar, azı karar

Çok incelme, koparsın

Çok mal haramsız, çok söz yalansız olmaz

Çok söyleme arsız olur, aç koyma hırsız olur (aç bırakma hırsız olur çok söyleme arsız olur)

Çul içinde arslan yatar

Dağ ardında olsun da yer altında olmasın

Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için

Dağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşar

Dağda bağın var, yüreğinde dağın var

Dağdaki kekliğin bini bir paraya

Dağları ıssız sanma, körleri gözsüz sanma

Damdan düşen, damdan düşenin halini anlar

Dan din desen oynar

Danışan (zengin) dağlar aşar, danışmayan (olmayan) yolda şaşar

Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz

Davacın kadı olursa yardımcın Allah olur

Davul (bile) dengi dengine çalar

Değirmenden gelenden poğaça umarlar

Değme (dokunma) sarhoşa, yıkılana kadar gitsin

Deli arlanmaz soyu arlanır

Deli deli akanı, bura bura tıkarlar

Deli deliyi görünce değneğini saklar

Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış

Deliye taş atma, başını yarar

Demir nemden, insan gamdan çürür (duvarı nem, insanı gam yıkar)

Deniz bal olmuş, fukara kaşık bulamamış

Deniz kenarında dalga eksik olmaz

Denizdeki balığın pazarlığı olmaz

Denize düşen yılana sarılır

Derede tarla sel için, tepede harman yel için

Derin su yavaş akar

Dertsiz baş mezara taş

Destursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)

Deve boynuz ararken kulaktan olmuş

Deveden büyük fil var

Deveye bindikten sonra çalı arkasına gizlenilmez

Deveye ''Boynun neden eğri?'' diye sormuşlar; ''Nerem doğru ki!'' demiş

Deveye cilve yap demişler, götüyle dağları devirmiş (yedi çadır devirmiş)

Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur

Devletli (zengin) yanını kaşısa, yoksul para verecek sanır

Devletliye dokun geç, fukaradan sakın geç

Diken battığı yerden çıkar

Dilden gelen elden gelse, her fukara padişah olur

Dilenciye hıyar vermişler, eğri diye beğenmemiş

Dilsizin dilinden anası anlar

Dişi köpek kuyruğunu sallamayınca, erkek köpek ardına düşmez

Doğru söyleyeni (konuşanı) dokuz köyden kovarlar

Doğruluk minarede kalmış, onun da içi eğri

Doğrunun yardımcısı Allah'tır

Dost başa bakar, düşman ayağa

Dost kara günde belli olur

Dostluk kantarla, hesap alışverişle

Dostun attığı taş baş yarmaz

Düğün el ile, harman yel ile (olur)

Düğünü okuyucu boklar

Dünya büyük olsa da (aslında) dardır

Düşmanın karınca ise de hor bakma

Düşmanına gücenip dostuna darılma (kızma)

Düştünse toprağa sarıl

Dut kurusu ile yâr sevilmez

Duvarın kulağı var gözünü de unutma

Ecele (ölüme) çare bulunmaz

Eceli gelen fare kedi taşağı kaşır

Eceli gelen köpek cami duvarına işer

Eğreti kuyruk tez kopar

El ağzına bakan, karısını tez boşar

El el için ağlamaz, başına kara bağlamaz

El eli yıkar, iki elde yüzü

El elin eşeğini türkü çağırarak arar

El için ağlayan iki gözden, yâr için dövünen dizinden olur

El yarası onulur (geçer, iyi olur) dil yarası onulmaz (iyi olmaz)

Eldeki yara, yarasıza duvar deliği gibidir

Elifin hecesi var, gündüzün gecesi var

Elmanın dibi göl, armudun dibi yol (olmalı)

Elmayı çayıra, armudu bayıra

Elmayı havaya at, düşünceye kadar Allah kerim

Elti eltiden kaçar, görümceler bayrak açar

Emanet eşeğin (hayvan) kuskunu yokuşta toplar

Emanet eşeğin yuları gevşek olur

Er olan ekmeğini taştan çıkarır

Er oyunu üçe kadar

Er (vücut) kocar, gönül kocamaz

Ergene var ergene, kaygısız gir yorgana

Erkek arslan dişisinden kuvvet alır

Erteye kalan, arkaya kalır

Eşeğe altın semer vursalar, eşek yine eşektir

Eşeğe ''marifetini göster'' demişler, yıkılıp ağnamış

Eşeği dama çıkaran yine kendi indirir

Eşeği düğüne çağırmışlar, ''ya odun eksik, ya su'' demiş

Eşeği sahibinin dediği yere bağla da varsın kurt yesin

Eşeği yoldan çıkaran sıpanın oynaması

Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah'a ısmarla

Eşek hoşaftan ne anlar; suyunu içer, tanesini bırakır

Esirgenen göze çöp batar

Eskiye itibar olsaydı, bit pazarına nur yağardı

Esmere al bağla, karşısına geç ağla

Etle tırnak (karı koca) arasına girilmez

Evdeki hesap çarşıya uymaz

Evladın var mı, derdin var

Evlenenle ev alana (yapana) Allah yardım eder

Evlinin bir evi var, evsizin bin evi var

Fakir hırsızlığa çıkınca ay akşamdan doğar

Fare, çıktığı deliği bilir

Fare deliğine sığmamış, bir de kuyruğuna kabak bağlamış

Farz sünneti bastırır

Faydasız baş mezara yaraşır

Fazla (artık) mal göz çıkarmaz

Fazla aş, ya karın ağrıtır ya baş

Fincancı katırlarını ürküten sayısız dayak yer

Fısıltı ev yıkar

Fukaranın (fakirin) şaşkını, beyaz giyer kış günü

Fukaranın (fakirin) tavuğu tek tek yumurtlar

Gammaz olmasa tilki pazarda gezer

Garibe bir selam bin altın değer

Garibin yardımcısı Allah'tır

Garip itin kuyruğu bacağı arasında gerek (olur)

Garip kim, kör o

Garip kuşun yuvasını Allah yapar

Gavurun ekmeğini yiyen, gavurun kılıcını çalar (sallar)

Geçme namert köprüsünden, koparsın su seni

Gel denilen yere gitmeye ar eyleme, gelme denilen yere gidip yerini dar eyleme

Gelene gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)

Geline ''Oyna.'' demişler, ''Yerim dar.'' demiş

Gemi batınca içindeki herkes batar

Gemisini kurtaran kaptan

Gençler sadık olmak ister, yapamazlar. Yaşlılar, sadık olmamak ister, yapamazlar

Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)

Gençlikte para kazan (taş taşı), kocalıkta kur kazan (ye aşı)

Geniş gününde dar gezen, dar gününde geniş gezer

Gevşek tükürüğün sakala zararı vardır

Gidip de gelmemek, gelip de görmemek (bulmamak) var

Gizlide gebe kalan, aşikârede doğurur

Gökyüzünde düğün var deseler, kadınlar merdiven kurmaya kalkar

Gön yufka yerinden delinir (ip inceldiği yerden kopar)

Gönlün yazı var, kışı var

Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz

Gönül var otluğa, gönül var çöplüğe (bokluğa) konar

Gönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardır (kalp kalbe karşıdır)

Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır yada baş

Gören gözün hakkı vardır

Görgülü kuşlar gördüğünün işler, görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?

Görmemişin çocuğu olmuş, tutmuş şeyini (pipisini, çükünü) koparmış

Görünen dağın ardı yakındır

Göz var, izan var

Gün doğmadan neler doğar

Gün ola harman ola

Gün varken davarını eve götür

Güvenme varlığa, düşersin darlığa

Hak deyince akan sular durur

Hak doğrunun yardımcısıdır

Hangi gün vardır akşam olmadık

Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza

Harama el uzatılmaz

Harama uçkur çözülmez

Haramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)

Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz

Harman dövmek keçinin işi değil

Harman sonu dervişlerindir

Harman yakarım diyen, orağa yetişmemiş

Harman yel ile, düğün el ile olur

Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz

Hasta sağ kalırsa hekime karşı gelir

Hastalık kantarla girer, miskalle çıkar

Hayvan yularından, insan sözünden (ikrarından) tutulur

Hayvanlar koklaşa koklaşa, insanlar anlaşa anlaşa

Hazıra dağ (-lar) dayanmaz

Her arı bal yapmaz

Her başın bir derdi var, değirmencininki su

Her damardan kan alınmaz

Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan

Her gönülde bir aslan yatar

Her gün gezen kırda, bir gün uğrar kurda

Her güzelin bir kusuru vardır

Her inişin bir yokuşu vardır

Her işte bir hayır vardır

Her kapının bir anahtarı vardır

Her şeyin bir vakti var, horoz bile vaktinde öter

Her taş baş yarmaz

Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır

Her yiğidin gönlünde bir arslan yatar

Her zaman eşek ölmez, on köfte on paraya olmaz

Her zaman gemicinin istediği rüzgar esmez

Herkes davul çalar ama çomağı makama uyduramaz

Herkes kaşık yapar ama sapını ortaya getiremez

Herkes kaşık yapar ama sapını yapamaz

Herkes kendi ölüsü için ağlar

Herkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarır

Herkesin arşına göre bez vermezler (verilmez)

Herkesin delisi evinde, derdi karnında

Herkesin tenceresi kapalı kaynar

Her şey olacağına varır

Hesapsız kasap, ya bıçak kırar ya masa (hesabını bilmeyen kasap, ne satır bırakır, ne masat)

Hıyar akçesi ile alınan eşeğin ölümü sudan ucuz olur

Hocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle), arkasından gitme (yaptığını yapma)

Horoz ne kadar öterse ötsün, civciv tavuğun dıkdıkına bakar

Irmak kenarına çeşme yapılmaz

Isırgan ile taharet alınmaz

Ismarlama hac, hac olmaz

İçi beni yakar, dışı eli (seni) yakar

İki deliye bir uslu koymuşlar

İki kardeş savaşmış, ebleh buna inanmış

İki karpuz bir koltuğa sığmaz

İki testi çarpışınca biri kırılırsa öbürü çatlar

İki tımar bir yem yerine geçer

İmam osurursa cemaat sıçar

İneğin sarısı, toprağın karası

İnsan ayaktan, at tırnaktan kapar

İnsan beşer, kuldur şaşar

İnsan çeşit çeşit, yer damar damar

İnsan gönlünün artığını söyler

İnsan kendini beğenmese çatlar ölür

İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı dilinden başka nesi var?

İp inceldiği yerden kopar

İş olacağına varır

İsin yanına varan is, misin yanına varan mis kokar

İşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takar

İşini kış tut, yaz çıkarsa bahtına

İslamın şartı beş, altıncısı insaf demişler

İşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)

İşten artmaz, dişten artar

İsteyenin bir yüzü kara, vermeyenin iki yüzü

İt ağzına kemik tutar

İt sürü, para kazan

İtin ahmağı baklavadan pay umar

İtin (köpeğin) duası kabul olsaydı gökten kemik yağardı

İtle yatan bitle kalkar

İven (acele eden) kız ere varmaz, varsa da baht bulmaz

İyi dost kara günde belli olur

İyiliğe iyilik her kişinin karı, kötülüğe iyilik er kişinin karı

Kaçanı kovmazlar, yıkılanı vurmazlar

Kadı ekmeğini karınca yemez

Kadın kocasının çarığı, anasının sarığıdır

Kadının (cahili) sofusu, şeytanın maskarası

Kadının yüzünün karası, erkeğin elinin kınası

Kalın incelene kadar ince süzülür

Kalp kalbe karşıdır

Kanaatkarlıktan büyük zenginlik olmaz

Kanı kanla yumazlar, kanı su ile yurlar

Kapıyı kırarsan odun çok olur

Kar kuytuda, para pintide eğleşir

Kar ne kadar çok yağsa yaza kalmaz

Kar susuzluk kandırmaz (gidermez)

Kar, zararın kardeşidir (ortağıdır)

Kara gün kararıp kalmaz

Kara haber tez (çabuk) duyulur

Karaya sabun, deliğe öğüt neylesin

Kardeş kardeşi atmış, yar başında tutmuş

Kardeş kardeşi bıçaklamış, dönmüş yine kucaklamış

Kardeş kardeşin etini yer, kemiğini bir araya koyar

Kardeş kardeşin (hısım hısımın) ne öldüğünü ister, ne onduğunu

Karga, kekliği taklit edeyim demiş; kendi yürüyüşünü şaşırmış

Karga mandayı babası hayrına bitlemez

Karga nereye gitse kargadır

Karga şakırdamış, bülbülüm sanmış

Karga yavrusuna bakmış, "benim ak pak evladım" demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)

Karınca kanatlanınca serçe oldum sanır

Karıncadan ibret al, yazdan kışı hazırlar

Karıncanın yok olma zamanı gelince kanatlanır

Karnı tok it gölgede yatar

Karpuz kabuğunu görmeden denize girme

Karpuz kesmekle hararet sönmez

Karpuz kökeninde büyür

Kartala bir ok değmiş, oda kendi yeleğinden

Kartalın beğenmediğini kargalar kapışır

Kasap isterse keçinin boynuzundan yağ çıkarır

Kasap, yağı bol bulunca gerisini yağlar

Kasavetsiz ağız anahtarsız açılır

Kavun, karpuz yata yata büyür

Kavurga karın doyurmaz

Kavurganın yananı sıçrar

Kaynana pamuk ipliği olup raftan düşse, gelinin başını yarar

Kazan kazana kara demiş

Kazan taşarsa kepçenin değeri olmaz

Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu

Keçi nereye çıkarsa oğlağıda oraya çıkar

Keçide de sakal var

Keçinin uyuzu, pınarın gözünden su içer

Kedi kıçını görmüş, ''Yaram var!'' demiş

Kedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) der

Kedinin gideceği samanlığa kadar

Kedinin kabahatini önüne koyarlar, öyle döverler

Kedinin usluluğu sıçan görünceye kadar

Kediyi sıkıştırırsan üstüne atlar

Kele, köseden yardım gelmez

Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

Kepenek altında er yatar

Kes parmağını çık pazara, ilaç buyuran çok olur

Keseye danış, pazarlığa sonra giriş

Keskin sirke küpüne (kabına) zarar verir

Kılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmaz

Kiminin parası, kiminin duası

Kimsenin çırası tana kadar yanmaz

Kırkından sonra azanı teneşir paklar

Kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar

Kırlangıcın zararını biberciden sor

Kısa günün karı az olur

Kişi arkadaşından (refikinden) azar

Kişi arkadaşından bellidir

Kişi ne yaparsa kendine yapar

Kısmetinde ne varsa kaşığına o çıkar

Kısmetsiz köpek, sabaha karşı uyuyakalır

Kızı gönlüne (keyfine) bırakırsan ya davulcuya varır, ya zurnacıya

Kızın var, sızın var

Komşu boncuğunu çalan gece takar

Köpeksiz sürüye (köye) kurt dalar (iner)

Köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derler

Kör Allah'a nasıl bakarsa Allah da köre öyle bakar

Korkak bezirgan (tüccar) ne kâr eder ne ziyan

Korkak tavşan çok yaşar

Korku dağları bekletir (aşırır)

Körle yatan şaşı kalkar

Körler memleketinde şaşılar padişah olur

Körler sağırlar birbirini ağırlar

Köseyle alay edenin top sakalı kara gerek

Kötü söyleme eşine, ağu katar aşına

Kötülük her kişinin kârı, iyilik er kişinin kârı

Köy yanar, deli taranır (deli kız taranır)

Kurdun adı yaman çıkmış, tilki vardır baş keser

Kurt kocayınca köpeğin maskarası olur

Kuru gayret, çarık eskitir

Kuru kaşık ağız yırtar

Kuru laf karın doyurmaz

Kurunun yanında yaşta (yaş da) yanar

Kuş darıdan kaçar mı?

Kuş var eti yenir, kuş var et yedirilir

Kuşu kuşla avlarlar

Kusursuz dost arayan dostsuz kalır

Laf lafı açar, laf da kutuyu

Lafla pilav pişerse deniz kadar yağı benden

Leyleği kuştan mı sayarsın, yazın gelir, kışın gider

Lezzetsiz çorbaya tuz kâr etmez

Lokma karın doyurmaz, şefkat artırır

Kardeşim olsun da kanlım olsun

Mal kusurları (melameti) örter

Marifet iltifata tabiidir

Mart ayı, dert ayı

Mart, ayların çingenesidir

Mart çıkmadıkça dert çıkmaz

Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda

Mart içeri pire dışarı

Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır

Mart kuruluk, nisan yağmurluk

Mart martladı, tavuk yumurtladı

Mart yağar, nisan övünür; nisan yağar, insan övünür

Martta sürmez, eylülde ekmezsen sabanı bırak

Martta tezek kuruya, nisanda seller yürüye

Martta yağmasın, nisanda dinmesin

Martta yağmaz, nisanda dinmezse sabanlar altın olur

Maşa varken elini ateşe sokma (el ateşe sokulmaz)

Maymun yoğurdu yemiş, artığını ayının yüzüne sürmüş

Merhametten (iyilikten) maraz doğar

Mescide gerek olan meyhaneye haramdır

Mezar taşı ile övünülmez

Minare de doğru, ama içi eğri

Minareyi çalan kılını hazırlar (kılıfına uydurur)

Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır

Minnetle gül koklama, dikeni sancar seni

Misafirin yüzsüzü sahibini ağırlar

Müflis tüccar eski defterlerini karıştırır

Mum dibine karanlık

Nar üstüne turp yenmez

Nasihat tutmayanı, musibet tutar

Nasipsiz köpek, kurban bayramında dağa çıkar

Ne doğrarsan aşına, o çıkar karşına (kaşığına)

Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör

Nerde hareket, orda bereket

Nikahta keramet vardır

Nisan yağar sap olur, mayıs yağar tahıl olur

Nisan yağmuru: Altın araba, gümüş tekerlek

Oğlan anası kapı arkası, kız anası minder kabası

Olacakla öleceğe çare bulunmaz

Olan dört bağlar, olmayan dert bağlar

On ceviz alsan ikisi çürük çıkar

On para on aslanın ağzında

Onmadık hacıyı deve üstünde yılan sokar

Onmadık yılın yağmuru harman vakti yağar

Osmanlı tavşanı arabayla avlar

Osurgan (osuruklu) göte arpa ekmeği bahane

Oynamasını bilmeyen gelin (kız) "yerim dar" demiş; yerini genişletmişler (bollaştırmışlar); "yerim dar" demiş

Oynayacak adam, kağnı gıcırtısında da oynar

Oynayamayan gelin; "Yerim dar." der

Öfkeyle (öfke ile) kalkan, zararla (ziyanla) oturur

Öğüt, bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilir

Öksüzün karnına vurmuşlar ''Vay arkam!'' demiş

Öküz altında buzağı aranmaz

Ölecek tavşan çomağa karşı gelir

Ölmüş aslana tavşanlar bile hücum eder

Ölüm var, dirim (kalım) var

Örtük pazar ara bozar

Ötleğenin baylığı böğürtlenin vakti geçinceye kadardır

Padişahın bile arkasından kılıç sallarlar

Para dediğin el kiri

Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)

Para isteme benden, buz gibi soğurum senden

Para iyi bir uşak, kötü bir efendidir

Para para kazanır, koçyiğit bağ beller

Para parayı çeker

Paralı adamdan dağlar bile korkar

Param seni vereyim de mi düşman olayım, vermeyeyim de mi düşman olayım? Vermeyeyim de düşman olayım

Paran ucuz olursa sen pahalı olursun

Paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun

Paranın gittiğine bakma, işinin bittiğine bak

Paranın yüzü sıcaktır

Parayı araya değil, paraya vermeli

Parayı veren düdüğü çalar

Parayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordur

Pazar, ilk pazardır

Pazar körsüz kalmaz

Pazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşur

Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir

Pişmiş aşa su katan, işi bozan kişiyi tanımlar

Rahat ararsan mezarda

Rahvan at kendini yorar

Ramazan bereketli aydır ama duvardan giden kılıca sor (demişler)

Ramazanda yalan söyleyenin (oruç yiyenin) bayramda yüzü kara olur

Rençber kırk yılda, tüccar kırk günde

Rüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan çıkar

Rüşvet kapıdan girince insaf kapıdan çıkar

Rüya ile hülya olmasa züğürtlerin canı çıkar

Rüzgar eken fırtına biçer

Rüzgar esmeyince yaprak oynamaz (dal kımıldamaz)

Rüzgara tüküren kendi yüzüne tükürür

Rüzgarın önüne düşmeyen yorulur

Rüzgarlı günde pamuk atılmaz

Rüzgarlı havanın kuytusu, yağmurlu havanın uykusu

Sabahtan karnını doyuran, küçükken evlenen aldanmamış

Saç sefadan, tırnak cefadan uzar

Saçın ak mı kara mı, önüne düşünce görürsün

Sağ olsun da dağ ardında bulunsun

Sağlık, varlıktan yeğdir

Sahipsiz kapı anahtarsız açılır

Sakınılan göze çöp batar

Sakla beni varken, bulunayım sana yokken

Sanatına güvenenin para ayağına gelir

Sarhoşa dokunma kendi yıkılsın

Sarhoşlar ve çocuklar doğruları söylerler

Sarhoştan deli bile korkar

Sarı altının olacağına sarı samanın olsun

Sarı öküzün yanında duran; ya huyundan ya tüyünden kapar

Sarımsağı gelin etmişler, kırk gün kokusu çıkmamış

Sarımsak da acı amma evde lazım bir dişi

Sarımsak içli dışlı, soğan yalnız başlı

Sarışının adı var; esmerin tadı var

Selam para, kelam para

Sen ağa ben ağa, bu ineği (öküzü) kim sağa (sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede)

Sen garip bir çingenesin, telli zurna nene gerek

Sen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?

Serçeden (kuştan) korkan darı ekmez

Sevda geçer yalan olur, sonra sokar yılan olur

Seyrek gitsen (sıkça varma) dostuna, kalksın ayak üstüne

Sıcağa kar mı dayanır?

Sıçan (fare) çıktığı deliği bilir

Sık gidersen dostuna, yatar arka üstüne

Sirkeyi, sarımsağı düşünen (hesaplayan) paçayı yiyemez

Söyleyenden dinleyen arif gerek

Söz ağızdan çıkar

Söz biliyorsan söyle, inansınlar; bilmiyorsan söyleme, seni bir adam sansınlar

Söz var dağa çıkarır, söz var dağdan indirir

Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir

Su akarken testiyi doldurmalı (doldur)

Su aktığı yere yine akar

Süküt ikrardan gelir (sayılır)

Sürüden ayrılanı (ayrılan kuzuyu, koyunu) kurt kapar

Sütle giren huy, canla çıkar

Sütlüyü sürüden çıkarmazlar

Şapkası dar gelen, başım büyük sanır

Şaraptan bozma sirke keskin olur

Şaşkın ördek başını bırakır, kıçından dalar

Şeriatın kestiği parmak acımaz

Şeytanın dostluğu darağacına kadardır

Şeytanla kabak ekenin, kabak başına patlar

Şu dünyanın bin bir türlü hali var

Şubatın sonundan, martın onundan kork

Tabak sevdiği deriyi yerden yere çarpar

Tamah varken müflis acından ölmez

Tan yeri ağarınca hırsızın gözü kararır

Tarlada izi olmayanın, harmanda yüzü olmaz

Tarlanın iyisi suya yakın, daha iyisi eve yakın

Tarlanın taşlısı, kızın saçlısı, öküzün başlısı

Tarlaya saban, sürüye çoban

Tarlayı düz al, kadını kız al

Tarlayı tapu zapt etmez, saban zapt eder

Tarlayı taşlı yerden, kızı kardaşlı yerden

Taş çömleğe çarparsa vay çömleğin haline, çömlek taşa çarparsa yine vay çömleğin haline

Tatarın kılavuza ihtiyacı yok

Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

Tavşanı tazı tutar, çalımı avcı satar

Taze bardağın suyu soğuk olur

Tebdil-i mekanda ferahlık vardır

Temiz iş altı ayda çıkar

Tencere dibin kara, seninki benden kara

Terazi tartıyla, her şey vaktiyle

Terazi var, tartı var; her şeyin bir vakti var

Teyze ana yarısıdır

Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden gider

Tırnağın varsa başını kaşı

Tok, açın halinden bilmez (ne bilir, anlamaz) (Var ne bilsin yok halinden)

Tok iken yemek yiyen, mezarını dişiyle kazar

Top barutu beylikten olunca güllesi Bağdat'a gider

Türk kocar, kılıcı kocamaz

Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti

Ulular köprü olsa basıp geçme

Ummadığın taş baş yarar

Una dökülen yağın zararı yok

Utanma pazar, dostluğu (mideyi) bozar

Uyku ölümün kardeşidir

Üç göç, bir yangın yerini tutar

Üç kuruşluk eşeğin beş paralık sıpası olur

Üşüntü köpek mandayı paralar

Üzüm üzüme baka baka kararır

Üzümün çöpü var, armudun sapı

Var eli titremez

Var evi, kerem evi; yok evi, verem (elem) evi

Var ne bilsin yok halinden

Var varlatır, yok söyletir

Vardı bağım malım, gelirdi kardeşlerim; tükendi yağım balım, gelmiyor kardeşlerim

Vardığın yer körse gözünü kapa

Varını veren utanmamış

Varışına gelişim, tarhana aşına bulgur aşım

Varlığa darlık olmaz

Varlığa güvenilmez

Varsa hünerin, var her yerde yerin; yoksa hünerin, var her yerde yerin!

Varsa (var mı) pulun, herkes kulun; yoksa (yok mu) pulun, dardır yolun

Veresiye şarap içen, iki kez sarhoş olur

Verirsen veresiye, batarsın karasuya

Yabancı koyun kenara yatar

Yağmur tavına ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmez

Yağmur yağsın da varsın kerpiççi ağlasın

Yalan parayla değil ya (alınmaz)

Yalancının mumu yatsıya kadar yanar

Yalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalı

Yalnız taş duvar olmaz

Yanlızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)

Yanmış harmandan vergi alınmaz

Yar, yıkıldığı gün tozar

Yara, sıcakken sarılır

Yaralı tavşana sıkı atılmaz

Yarası olan gocunur

Yardımcının yardımcısı olur

Yarım elma, gönül (hatır) alma

Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder

Yarına kalan davadan korkma

Yarınki kazdan, bugünkü tavuk yeğdir

Yaşı at pazarından sorarlar

Yaşın yanında kuruda yanar

Yatanın, yüreğine borcu var

Yavaş tükürüğün sakala zararı olur

Yavuz (yürük) at, yemini (yavuz it ününü) kendi artırır

Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı

Yazın araması, kışın taraması olmasa herkes besler mandayı

Yazın gölge kovan, kışın karın ovar

Yel, kayadan ne koparır (aparır)

Yemeyenin malını yerler (üstünede bir bardak su içerler)

Yengece 'Niçin yan yan gidersin?' demişler; 'Serde kabadayılık var.' demiş

Yeni testi suyu soğuk tutar

Yerdiğin oğlan (küçük) yer tutar

Yere bakar (bakan) yürek yakar

Yerin kulağı var

Yerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar, en küçüğü ölüm

Yetişemediğin köyün alt tarafında yat

Yiğit arkasından vurulmaz

Yiğit bin yaşar, fırsat bir düşer

Yiğit yarasına yiğit katlanır

Yiğit yiğide at bağışlar

Yıl harmansız kalmaz

Yılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girer

Yularsız ata binilmez

Yularsız deve yedilmez

Yumurtadan çıkan yine yumurta çıkarır

Yürük at yemini kendi arttırır

Yuvarlanan taş yosun tutmaz

Yuvayı dişi kuş yapar

Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur

Yüzünü bulan astarını da ister

Zararın neresinden dönülse (dönersen - dönsen) kardır

Zemheride kar yağmasından, kan yağması iyidir

Zemheriden sonra ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmez

Zengin arabasını dağdan aşırır, züğürt düz ovada yolunu şaşırır

Zenginin ayıbı, fukaranın hastalığı meydana çıkmaz

Zenginin gönlü olana kadar (olasıya), fakirin canı çıkar

Zenginin horozu bile yumurtlar

Zenginin kağnısı dağdan aşar, fakirin eşeği düz yolda şaşar

Zenginin malı, fakirin ağzını yorar

Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar

Zenginlikle sıcaktan zarar gelmez

Zırvada mantık aranmaz

Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar

Zor oyunu bozar

Zora beylerin borcu var

Zora dağlar dayanmaz

Züğürtlük zadeliği bozar

Zurnada peşrev olmaz (ne çıkarsa bahtına)

Zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır

Deyimler Sözlüğünde Ar

açlıktan gözleri kararmak

adam oluncaya kadar kırk fırın ekmek ister

adı karışmak

ağız aramak

ağız burun birbirine karışmak

ağlama duvarına dönmek

ağzı bir karış açık kalmak

ağzına bir parmak bal çalmak

ağzını aramak

akı bokuna karışmak

akla karayı seçememek

akla karayı seçmek

aklı başından bir karış yukarda

babaları üstünde olmak

babasına taş çıkartmak

bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var

bacakları kopmak

bacakları tutmamak

baharı başına vurmak

baklayı ağızdan çıkarmak

bardaktan boşanırcasına

başından aşağı kaynar sular dökülmek

bela aramak

ben sarhoş yolcu sarhoş

bıyıkları balta kesmez olmak

bir arpa boyu yol almak

bir koltuğa iki karpuz sığdırmak

boğazından artırmak

bozuk para gibi harcamak

burnu havalarda

can damarına basmak

canciğer kuzu sarması

cehenneme kadar yolu var

cıvataları gevşetmek

ciğeri beş para etmez

cim karnında bir nokta

çekişe çekişe pazarlık etmek

çıkmaz ayın son çarşambası

çıt çıkarmamak

çifte kumrular

çizmeden yukarı çıkmak

dağarcıkta bir şey kalmamak

danalar gibi bağırmak

darbe vurmak

darbe yemek

darboğazdan geçmek

darısı dostlar başına

davul görür oynar, mihrap görür ağlar

değirmen taşının altından diri çıkar

deli danalar gibi dönenmek

deli danalar gibi dönmek

deli pösteki sayar gibi

delik deşik aramak

derdini Marko Paşa’ya anlat

dereyi görmeden paçaları sıvamak

dışı seni, içi beni yakar

dili bir karış

dili varmamak

dilinin altındaki baklayı çıkarmak

dilinin altındaki baklayı çıkartmak

dolmaları yutmak

domuzdan kıl koparmak

dosta düşmana karşı

dostlar başına

dört duvar arasında kalmak

duyguları okşamak

düşünüyorum, öyleyse varım

ekmeğini taştan çıkarmak

elini vicdanına koyarak konuşmak

elinin hamuruyla erkek işine karışmak

ervahlarına yuf olsun

Eski çamlar bardak oldu

eskisini aratmak

eşek hoşaftan ne anlar

eşekten düşmüş karpuza dönmek

fare düşse başı yarılır

fare l'avvocato del diavolo

farları yakmak

fıldır fıldır aramak

fincancı katırlarını ürkütmek

fukara babası

garaz bağlamak

garazı olmak

geçmişlerini karıştırmak

geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğde’ye

girecek delik aramak

gönülden çıkarmak

göründü Sivas'ın bağları

götünün kılı ağarmak

göz ardı etmek

gözden gönülden çıkarmak

gözleri yollarda kalmak

gözleri yuvalarından fırlamak

gözlerinin içine kadar kızarmak

gözü dışarıda

gözü kararmak

gözyaşlarına boğulmak

gözyaşlarını tutamamak

güvendiği dağlara kar yağmak

Halep ordaysa arşın burada

Halep yolunda deve izi aramak

hangi rüzgar attı?

hangi taşı kaldırsan altından çıkar

her sakala bir tarak uydurmak

her tarakta bezi olmak

herkes hata yapar

horozlar ötmek

ıcığını cıcığını çıkarmak

ırgat pazarına döndürmek

ıskartaya çıkmak

iâde-i îtibâr

içinde parmağı olmak

içinin yağları erimek

iki arada bir derede

iki ateş arasında kalmak

iki cami arasında kalmış beynamaza dönmek

iki sözü bir araya getirememek

iki yakası bir araya gelmemek

iliklerine kadar ıslanmak

ipi koparmak

ipliği pazara çıkmak

ismi var cismi yok

işe dört elle sarılmak

kafasını duvardan duvara vurmak

kan alacak damarı bilmek

kantarın topuzunu kaçırmak

kapılar yüzüne kapanmak

Karadeniz’de gemilerin mi battı?

Karaman’ın koyunu sonra çıkar oyunu

karaya ayak basmak

karaya oturmak

karda yürüyüp izini belli etmemek

karga bokunu yemeden

karıncayı bile incitmemek

karnı zil çalmak

kartal gözlü

kaşının altında gözün var dememek

kazık kadar

kedi ile harara girmek

kel başa şimşir tarak

kılı kırk yarmak

kınalar yakmak

kirli çamaşırlarını ortaya dökmek

kollarını açmak

köprünün altından çok sular aktı

köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı demek

kulağına kar suyu kaçmak

kulak arkası etmek

kulakları dolmak

kurdu koyunla barıştırmak

kurtlarını dökmek

kürek kadar dili olmak

Medine fukarası gibi dizilmek

mezarını kazmak

mumla aramak

nalını sökmek için ölmüş eşek aramak

nalları dikmek

nanpareye muhtaç olmak

nara atmak

nargile suyu

ne sularda?

ne Şam’ın şekeri ne Arap’ın yüzü

ne yazar?

nereye kazık çaksam oraya torba asar

nezarete almak

o tarakta bezi olmamak

olmuş armut gibi eline geçmek

on parmağında on kara

on parmağında on marifet

ödünü koparmak

öküz altında buzağı aramak

öküz boyunduruğa bakar gibi bakmak

öve öve göklere çıkarmak

para peşin kırmızı meşin

parasını sokağa atmak

parmağını bile kıpırdatmamak

pastırmasını çıkarmak

perde arkası

pestilini çıkarmak

pislik parmağından akmak

pöstekiyi sudan çıkarmak

rafta kurabiye var ama size göre değil

rızkını taştan çıkarmak

rufailer karışır

rüzgar ekip fırtına biçmek

rüzgar gelecek delikleri tıkamak

saç sakal ağartmak

saçı başı ağarmak

saçı topuklarını dövmek

saçları iki türlü olmak

samanlıkta iğne aramak

sarı çizmeli Mehmet ağa

sarı Yahudi

sarımsak yemedim ki ağzım koksun

sarıp sarmalamak

sefalar getirdiniz

sevincinden ağzı kulaklarına varmak

sidik yarışı

sidik yarışına girmek

silaha sarılmak

sipariş vermek

sözüm meclisten dışarı

sucuğunu çıkarmak

surata bak saati ayar et

suratı bir karış asılmak

suratı mahkeme duvarı

taş yağar kıyamet kopar

taşı sıksa suyunu çıkarır

tehlike çanları çalmak

teker meker yuvarlanmak

Tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş

tepesinden kaynar sular dökülmek

ters tarafından kalkmak

tulum çıkarmak

üç aşağı beş yukarı

üsküdar dolmuşu gibi birbirinin üzerine

üstüne bir bardak su içmek

üstüne varmak

üzümün çöpü, armudun sapı var

var kuvveti pazuya vermek

var mısın

var yemez

vara yoğa karışmak

vardığın yer körse sen de gözünü kapa

varlık içinde yaşamak

vidaları gevşemek

ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli

yahudi pazarlığı

yandan çarklı

yangın var diye bağırmak

yaralı parmağa işememek

yarım porsiyon

yaşlara boğulmak

yedi düvelle barışık

yediği önünde yemediği ardında

yediği önünde, yemediği ardında

yer yarılıp içine girmek

yıldırımları üstüne çekmek

yıldızı parlamak

yıldızları barışık olmak

yıldızları saydırmak

yollara düşmek

yorgunluk çıkarmak

yuları birinin elinde olmak

yuların birini eline almak

yuvarlanıp gitmek

yürekte var elde yok

yüz bulup astar istemek

yüz verince astar istemek

Aç Gözünü, Açarlar Gözünü

Adımlarını Seyrekleştirmek

Adımlarını Sıklaştırmak

Ağa Borç Eder, Uşak Harç

Ağızdan Burun Yakın, Kardeşten Karın Yakın

Ağlamak Para Etmez

Ağlar Gözden, Sahte Sözden Kendini Sakın

Ağrıma Asalakları

Ağzı Kara

Ağzı Kulaklarına Varmak

Ağzı Kulaklarında

Ağzı Varmamak

Ağzına Kadar

Ağzını Aramak (Veya Yoklamak)

Ahret Kardeşi

Ahu Parçası

Ak Don Kara Don Geçitte Belli Olur

Ak Gün Ağartır, Kara Gün Karartır

Ak Koyunun Kara Kuzusu Da Olur

Akacak Kan Damarda Durmaz

Akı Karası Geçitte Belli Olur

Akıllı Köprü Arayıncaya Dek Deli Suyu Geçer

Akşama Karşı Gitme, Tana Karşı Yatma

Alçacık Dağları Ben Yarattım Demek

Alçak Kabartma

Alev Bacayı (Veya Saçağı) Sarmak

Allah Dağına Göre Kar Verir

Allah Mübarek Etsin

Allah Tekrarına Erdirsin

Allah Yarattı Dememek

Allah'a Bir Can Borcu Var

Altın Anahtar Her Kapıyı Açar

Aması Var

Amasya'nın Bardağı, Biri Olmazsa Biri Daha

Ana Kızına Taht Kurar, Kız Bahtı Kocadan Arar (Veya Ana Kızına Taht Kurmuş, Baht Kuramamış)

Anahtarı Beline Takmak

Angaryaya Koşmak

Anilin Boyalar

Ankara Kedisi

Anladımsa Arap Olayım

Ar Ve Hayâ Perdesi Yırtılmak

Ar Yılı Değil, Kar Yılı

Arabanın Tekerine Taş Koymak

Aralarına Kara Kedi Girmek

Aralarında Dağlar Kadar Fark Olmak

Aralarından Su Sızmamak

Arasına (Veya Aralarına) Karışmak

Ardına (Veya Arkasına) Düşmek

Ardına Kadar Açık

Ardında Yüz Köpek Havlamayan Kurt, Kurt Sayılmaz

Ardından Sapan Taşı Yetişmez

Ardını Almak (Veya Getirmek)

Arı Gibi Eri Olanın Dağ Kadar Yeri Olur

Arkada Kalanlar (Veya Arkadakiler)

Arkadaş Değil, Arka Taşı

Arkadaş Olmak

Arkadaşını Söyle, Kim Olduğunu Söyleyeyim

Arkasına Düşmek (Veya Takılmak)

Arkasında Dolaşmak (Veya Gezmek)

Arkasından Koşmak

Arkasından Sürüklemek

Arkasını (Birine) Vermek

Arkaya Bırakmak (Veya Koymak)

Armudu Soy Ye, Elmayı Say Ye

Armut Gibi

Armut Kabağı

Armut Kurusu

Armut Piş Ağzıma Düş!

Arpacı Kumrusu Gibi Düşünmek

Art Zamanlı Dil Bilimi

Arzuhâl Gibi (Veya Kadar)

At At Oluncaya Kadar Sahibi Mat Olur

At Koşturacak Kadar

At Nalı Kadar

At Pazarında Eşek Osurtmuyoruz!

At Var, Meydan Yok

Ata Binen Nalını, Mıhını Arar

Ateş Bacayı (Veya Saçağı) Sarmak

Ateş Düştüğü Yeri Yakar

Ateş Parçası

Ateşle Barut Bir Yerde Durmaz

Atın Bahtsızı Arabaya Düşer

Atla Arpayı Dövüştürmek (Veya Dalaştırmak)

Atlar Nallanırken Kurbağalar Ayak Uzatmaz

Atlar Tepişir, Arada Eşekler Ezilir

Atma Recep, Din Kardeşiyiz

Attığı Tırnak Kadar Olamamak

Avustralya Karatavuğu

Ay Harmanlanmak

Ay Karanlığı

Ay Parçası

Ayağı (Veya Ayakları) Dolaşmak

Ayağı (Veya Ayakları) Suya Ermek

Ayağına (Veya Ayaklarına) Kapanmak

Ayağını (Veya Ayaklarını) Altına Almak

Ayağının (Veya Ayaklar) Altında

Ayağının Altına Karpuz Kabuğu Koymak

Ayak Tarağı

Ayaklar Altına Almak

Ayaklar Baş, Başlar Ayak Olmak

Ayakları Geri Geri Gitmek

Ayakları Yere Değmemek

Ayaklarını Yerden Kesmek

Ayaklarının (Veya Ayağının) Ucuna Basmak

Ayranım Budur, Yarısı Sudur

Bağırsaklarını Deşerim

Bal Tutan Parmağını Yalar

Baraj Yapmak (Veya Kurmak)

Barajı Aşmak

Bardacık Eriği

Bardağı Taşıran Damla

Bardak Eriği

Bardaktan Boşanırcasına Yağmak

Barut Kesilmek (Veya Olmak)

Barut Kokusu Gelmek

Barut Rengi

Barutla Oynamak

Başarı Göstermek (Veya Kazanmak)

Başarısızlığa Uğramak

Başına Dünyanın Belâsını Sarmak

Başına Karalar Bağlamak

Bayraktarlığını Yapmak

Bayraktarlık Etmek

Bayram Ziyareti

Bazitli Mantarlar

Bekâr Kalmak (Veya Yaşamak)

Bekâra Karı Boşaması Kolaydır

Bekarlık Maskaralık

Bekle Yârin Köşesini!

Besle Kargayı, Oysun Gözünü

Beşikten Mezara Kadar

Bezi Herkesin Arşınına Göre Vermezler

Bin Tarakta Bezi Olmak

Bini Bir Paraya

Binin Yarısı Beş Yüz (O Da Bizde Yok)

Bir Arpa Boyu (Gitmek Veya Yol Almak)

Bir Aşağı Bir Yukarı

Bir Atımlık Barutu Olmak (Veya Kalmak)

Bir Bardak Suda Fırtına Koparmak

Bir Dereceye Kadar

Bir Elmanın Yarısı O, Yarısı Bu

Bir Fincan Kahvenin Kırk Yıl Hatırı Vardır

Bir Karar

Bir Kararda Bir Allah

Bir Karış

Bir Karış Beberuhi

Bir Karıyla Bir Koca, Dırdır Eder Her Gece

Bir Kenarda Durmak

Bir Korkak Bir Orduyu Bozar

Bir Tarafa Bırakmak (Veya Koymak)

Bir Tomar

Bir Varmış Bir Yokmuş

Bira Bardağı

Biri Yer Biri Bakar, Kıyamet Ondan Kopar

Birinci Zar

Birleşik Kaplar

Birlikten Kuvvet Doğar

Bit Kadar

Bitişik Taç Yapraklılar

Bitkimsi Hayvanlar

Bizar Etmek

Bizim Gelin Bizden Kaçar, Tutar Ellere Başını Açar

Boş Kile Dipsiz Ambar

Boynu Armut Sapına Dönmek

Boyun Bir Karış Uzadı

Boyunduruk Parası

Bozdur Bozdur Harca

Bu Arada

Bu Kadar Kusur Kadı Kızında Da Bulunur

Bu Sıcağa Kar Mı Dayanır?

Bucak Bucak Aramak

Bugün Yarın

Bugünlük Yarınlık

Buğdayım Var Deme Ambara Girmeyince, Oğlum Var Deme Yoksulluğa Ermeyince

Buldukça Bunar (Veya Bulmuş Da Bunuyor)

Burgu Makarna

Burnundan Düşen Bin Parça Olmak

Burnunun Yeli Harman Savurmak

Burun Boşlukları

Buz Duvarı

Buzul Kar

Bülbülü Altın Kafese Koymuşlar, "ah Vatanım" Demiş

Büyük Balık Küçük Balığı Yutar

Cariyeniz (Veya Cariyeleri)

Cesaret Almak (Veya Bulmak)

Cumartesi Kibarı Gibi Süslenmek

Dağ (Veya Dağları) Devirmek

Dağ Armudu

Dağ Doğura Doğura Bir Fare Doğurmuş

Dağarcığı Yüklü

Dağarcığına Atmak

Dağda Bağın Var, Yüreğinde Dağın Var

Dağlar Anası

Dağlara Düşmek

Dağlara Taşlara

Dağların Misafir Aldığı Mevsim

Damarı (Veya Damarları) Kabarmak

Danalar Gibi Bağırmak (Veya Böğürmek)

Davacın Kadı Olursa Yardımcın Allah Olsun

Denizde Kum, Onda Para

Denizdeki Balığın Karada Komisyonculuğunu Yapmak

Denize Düşen Yılana Sarılır

Derleyip Toplamak (Veya Toparlamak)

Deve Nalbanda Bakar Gibi

Deve Tımarı

Deveden Büyük Fil Var

Deveyi Yardan Uçuran Bir Tutam Ottur

Dilenciye Hıyar Vermişler De Eğri Diye Beğenmemiş

Dili Pabuç Kadar

Dipsiz Kile, Boş Ambar

Disk Zımpara

Dişinden Tırnağından Artırmak

Dizginleri Koparmak

Do Anahtarı

Doğru Söyleyeni Dokuz Köyden Kovarlar

Doğum Tarihi

Dokuz Yorgan Eskitmek (Veya Paralamak)

Domuz Arabası

Dost Başa, Düşman Ayağa Bakar

Dost Kara Günde Belli Olur

Dostlar Başından Irak

Dostun Attığı Taş Baş Yarmaz

Doyuran Buhar

Dördüz Yumrucuklar

Dört Ayaklılar

Dört Bir Taraf (Veya Yan)

Dört Elle Sarılmak (Veya Yapışmak)

Dudağını (Veya Dudaklarını) Isırmak

Dünya Başına Dar Olmak (Veya Gelmek)

Dünya Bir Araya Gelse

Efradını Cami, Ağyarını Mani

Eğreti Kuyruk Tez Kopar

El Ağzına Bakan, Karısını Tez Boşar

El Arabası

El Arı Düşman Gayreti

El Kadar

El Kantarı

Elde Avuçta (Ne Varsa)

Eli Varmamak (Veya Gitmemek)

Eline Eteğine Sarılmak

Elinle Ver, Ayağınla Ara

Eller Yukarı!

Emdiği (Helâl) Süt Haram Olmak

Eme Seme Yaramamak

Eme Yaramak

Emici Kıllar

Erdiğine Erer, Ermediğine Taş Atar

Ere Gitmek (Veya Varmak)

Ergene Karı Boşamak Kolay

Erik Marmelâdı

Erkek Anahtar

Esarette Kalmak

Eskisi Kadar (Veya Gibi)

Eşek Sudan Gelinceye Kadar Dövmek

Eteği Arı

Eteğine Düşmek (Veya Sarılmak)

Etinden Et Koparmak (Veya Kesmek)

Etle Tırnak Arasına Girilmez

Etliye Sütlüye Karışmamak

Ettiği Yanına (Kâr) Kalmak

Fakir Tavuğu Tek Tek Yumurtlar

Fare Deliğe Sığmamış, Bir De Kuyruğuna (Veya Kıçına) Kabak Bağlamış

Fare Deliği

Fare Deliği Bin Altın

Fartası Furtası Olmamak

Farz Etmek

Farz Olunmak

Fedakârlığa Katlanmak

Fedakârlık Etmek

Fedakârlık Yapmak (Veya Göstermek)

Felek Yâr Olursa

Fenaya Sarmak

Feryat Koparmak

Fırsat Beklemek (Veya Aramak)

Fi Tarihinde

Fil Faresi

Fiske Fiske Kabarmak (Veya Olmak)

Fiyatları Dondurmak

Gaddar Olmak

Gaddarlık Etmek

Gammaz Olmasa Tilki Pazarda Gezer

Garip Kuşun Yuvasını Allah Yapar

Geçme Namert Köprüsünden, Ko Aparsın Su Seni

Geleceği Varsa Göreceği De Var

Gemi Izgarası

Gemi Karaya Oturmak

Gemisini Kurtaran Kaptan

Göğsü Daralmak (Veya Tıkanmak)

Göğsü Kabarmak

Göğsünü Kabartmak

Göğüs Darlığı

Gökte Ararken Yerde Bulmak

Gönlü Kara

Gönlü Varmamak

Gönlü Yaralı

Gönlün Yazı Var, Kışı Var

Gören Gözün Hakkı Vardır

Göz Açıp Kapayıncaya Kadar

Gözü (Veya Gözleri) Kararmak

Güler Misin, Ağlar Mısın!

Gülerim! (Veya Güleyim Bari!)

Gün Ağarmak

Gün Ola Harman Ola

Günahı Kadar Sevmemek

Gündüz Yırtıcıları

Güneş Hayvancıkları

Güney Karamanı

Güvendiği Dağlara Kar Yağmak (Veya Güvendiği Dal Elinde Kalmak)

Güveni Sarsılmak

Güvenme Varlığa, Düşersin Darlığa

Güzellik Müstahzarları

Hak Deyince Akan Sular Durur

Hamamın Namusunu Kurtarmak

Haraç Yemek (Veya Almak)

Hararet Kesmek (Veya Söndürmek)

Hariçten Gazel Okumak (Veya Atmak)

Harman Etmek (Veya Yapmak)

Harman Savurmak

Harman Sonu

Harman Sonu Dervişlerin

Hazıra Dağlar Dayanmaz

Hem Ziyaret Hem Ticaret

Her Hâlükârda

Her Ne Kadar

Her Yiğidin Bir Yoğurt Yiyişi Vardır

Her Yiğidin Gönlünde Bir Aslan Yatar

Herkesin Arşınına Göre Bez Vermezler

Herkesin Gönlünde Bir Aslan Yatar

Herkesin Tenceresi Kapalı Kaynar

Hesaplı Hareket Etmek

Hoş Görmek (Veya Karşılamak)

Hükmü Parasına Geçmek

Ismarlama Hac, Hac Olmaz

Kadının Yüzünün Karası Erkeğin Elinin Kınası

Kadınlar Hamamı

Kafa Göz Yarmak

Kafadan Bacaklılar

Kâğıt Kaleme Sarılmak

Kaldırımları Arşınlamak

Kalem Parmaklı

Kaleme (Veya Kaleme Kâğıda) Sarılmak

Kamuoyu Oluşturmak (Veya Yaratmak)

Kanı Kanla Yumazlar, Kanı Suyla Yurlar

Kantarın Topunu Kaçırmak

Kar Susuzluk Kandırmaz

Kara Haber Tez Duyulur

Karalar Bağlamak (Veya Giymek)

Karanlığı Deşmek (Veya Yırtmak)

Karanlık Etmek

Karanlıkta Göz Kırpmak

Kardeş Kardeşi Atmış, Yar Başında Tutmuş

Kardeş Kavgası

Kardeş Okul

Kardeş Parti

Kardeşim Olsun Da Kanlım Olsun

Kargış Etmek (Veya Vermek)

Karınca Yuvası Gibi Kaynamak

Karından Ayaklılar

Karından Bacaklılar

Kârını Tamam Etmek

Karının Saçlısı, Tarlanın Taşlısı

Karısı Ağızlı

Karısı Köylü

Karışanı Görüşeni Olmamak

Karnından Konuşmak (Veya Söylemek)

Karşılaştırma Derecesi

Karşılaştırmalı Dil Bilgisi

Karşılaştırmalı Dil Bilimi

Kasavetsiz Ağız Anahtarsız Açılır

Keçiyi Yardan Uçuran Bir Tutam Ottur

Kedi Olalı Bir Fare Tuttu

Kedi Yetişemediği (Veya Uzanamadığı) Ciğere Pis (Veya Murdar) Dermiş

Kehribar Balı

Kehribar Gibi

Kele Köseden Yardım Olmaz

Kelime Karışıklığı

Kelimeleri Tartarak Konuşmak

Kelin Merhemi Olsa Başına Sürer (Veya Kelin Medarı Olsa Kendi Başında Olur)

Kendi Kanatlarıyla Uçmak

Kendini Harap Etmek

Kendini Tartmak

Kendini Toparlamak (Veya Toplamak)

Kentler Arası

Kepenek Altında Er Yatar

Kesin Olarak

Keskin Sirke Küpüne (Veya Kabına) Zarar

Kırk Tarakta Bezi Olmak

Kısmeti Ayağına (Kadar) Gelmek

Kıyamet Mi Kopar?

Kız Kardeş

Kızarıp Bozarmak

Kızı Gönlüne Bırakırsan Ya Davulcuya Kaçar (Veya Varır) Ya Zurnacıya

Kiminin Parası, Kiminin Duası

Kişiyi Vezir Eden De Karısı, Rezil Eden De

Kollarını Sallaya Sallaya Gelmek

Kollarının Arasına Almak

Kolsu Ayaklılar

Koltukları Kabarmak

Komedi Yazarı

Komşunun Tavuğu Komşuya Kaz (Karısı Kız) Görünür

Kontak Anahtarı

Koparıp Atmak

Korkak Bezirgan Ne Kâr Eder Ne Zarar (Veya Ziyan)

Korku Dağları Bekler (Veya Aşırır)

Köprüden (Veya Köprüyü) Geçinceye Kadar Ayıya Dayı Derler

Kör Fare

Kör Faregiller

Kör Kör Parmağım Gözüne

Köseyle Alay Edenin Top Sakalı Kara Gerek

Köşe Yazarlığı

Krallara Lâyık

Kulağı Duvar Olmak

Kulağı Ters Taraftan Göstermek

Kulak Kabartmak

Kulakları Paslanmak

Kulaklarına Kadar Kızarmak

Kulaklarını Dikmek

Kulaklarının Pasını Gidermek

Kuş Gibi (Veya Kadar) Yemek

Küçük Dağları Ben Yarattım Demek

Külâhları Değiştirmek (Veya Değişmek)

Lâboratuvar Muayenesi

Mal Da Yalan Mülk De Yalan, Var Biraz Da Sen Oyalan

Mart Kapıdan Baktırır, Kazma Kürek Yaktırır

Mart Kedisi

Martaval Atmak (Veya Okumak)

Maruz Bırakmak

Maruz Bulunmak (Veya Olmak)

Maşa Varken Elini Yakmak

Meyveli Ağacı Taşlarlar

Minareyi Yaptırmayan Yerden Bitmiş Sanır

Nara Atmak (Veya Basmak)

Narh Koymak

Nârına (Veya Nâra) Yanmak

Nerede Hareket, Orada Bereket

Nesi Var Nesi Yok

Nezaret Etmek

Nihaî Karar

Nikâhta Keramet Vardır

O Duvar Senin, Bu Duvar Benim

O Taraflı Olmamak

Oldu Olanlar

On Ayaklılar

On Para On Aslanın Ağzında

On Paralık

On Paralık Etmek

On Parasız

On Parmağı Boğazında Olmak

Onarım Görmek

Onikiparmak Bağırsağı

Pabuç Eskitmek (Veya Paralamak)

Pabuç Kadar Dili Olmak

Papağan Gibi Tekrarlamak

Para Peşin, Kırmızı Meşin

Para Pul

Para Saymak

Para Sızdırmak (Veya Koparmak)

Paranın Yüzü Sıcaktır

Parantez Açmak

Parasını Yemek

Parasıyla Rezil Olmak

Parmağı Ağzında Kalmak

Parmağını Bile Kıpırdatmamak (Veya Oynatmamak)

Parmaklarını (Birlikte) Yemek

Parsayı Başkası Toplamak

Pislik Parmağından (Veya Paçalarından) Akmak

Rüzgârlı Havanın Kuytusu, Yağmurlu Havanın Uykusu

Saçı Sakalı Akar Gibi

Sakalına Göre Tarak Vurmak

Sandıktaki Sırtında, Ambardaki Karnında

Santra Yuvarlağı

Sapartayı Vermek

Sapına Kadar

Sapla Samanı Karıştırmak

Sapsarı Kesilmek (Veya Olmak)

Sarkıntılık Etmek (Veya Yapmak)

Sebilhane Bardağı Gibi

Sefa (Veya Sefalar) Bulduk

Selâm Para, Kelâm Para

Serbest Kart

Serçe Parmak

Serçeden Korkan Darı Ekmez

Sıçan Düşse Başı Yarılır

Sıfıra Sıfır, Elde Var Sıfır

Sığır Mantarı

Sınır Karakolu

Sıralayıcı Harf

Sırtından (Para) Kazanmak

Sokağa (Veya Sokaklara) Düşmek

Sol Tarafından Kalkmak

Suikastta Parmağı Olmak

Sular Kararmak

Sulu Tarım

Surat (Veya Suratı) Bir Karış

Surat Mahkeme Duvarı

Suratından Düşen Bin Parça Olmak

Sürüden Ayrılanı Kurt Kapar

Tanrı Yarattı Dememek

Tarih Atmak (Veya Koymak)

Taş Yağar Kıyamet Koparken

Tecahülüarifaneden Gelmek

Tencere Dibin Kara, Seninki Benden Kara

Tencere Yuvarlanmış, Kapağını Bulmuş

Tenceresi Kaynarken, Maymunu Oynarken

Teneşir Kargası

Tepeli Tarla Kuşu

Tepeli Toygar

Tepetakla Gitmek (Veya Yuvarlanmak)

Tilki Tilkiliğini Anlatıncaya Kadar Post Elden Gider

Tohum Zarı

Top Arabası

Topal Eşekle Kervana Katılmak (Veya Karışmak)

Toplumsal Farklılaşma

Uğur Ola! (Veya Uğurlar Olsun!)

Ummadığın Taş Baş Yarar

Varagele Bombardımanı

Yağmur Olsa Kimsenin Tarlasına Düşmez (Veya Yağmaz)

Yağmur Yağarken Küpünü Doldurmak

Yağmurdan Kaçarken Doluya Tutulmak

Yahudi Arapçası

Yaka Bir Tarafta, Paça Bir Tarafta

Yakalı Kamçılılar

Yakasına Sarılmak

Yakıt Parası

Yalancının Mumu Yatsıya Kadar Yanar

Yanına Salâvatla Varılmaz

Yaprak Arıları

Yaprak Arısı

Yaprak Sigarası

Yapraklı Kara Yosunları

Yaralı Kuşa Kurşun Sıkılmaz

Yaraya Tuz Biber Ekmek

Yarım Elmanın Yarısı O, Yarısı Bu

Yatağa (Veya Yataklara) Düşmek

Yavaşlatılmış Hareket

Yaya Kaldın Tatar Ağası

Yeri Göğü Ben Yarattım Demek

Yeri Var!

Yerin Kulağı Var

Yerlere Kadar Eğilmek

Yeter De Artar

Yeteri Kadar

Yetimi Okşamışlar, Vay Sırtım Demiş

Yola (Veya Yollara) Düşmek

Yukarı Tükürsem Bıyık, Aşağı Tükürsem Sakal

Yunmuş Arınmış (Veya Yıkanmış)

Yuvarlak Masa Toplantısı

Yuvarlak Sayı

Yuvarlak Vokal

Yuvarlanan Taş Yosun Tutmaz

Yüreği Parça Parça Olmak

Yüreğinin Yağı (Veya Yağları) Erimek

Yüzünden Düşen Bin Parça Olmak

Zihni Bulanmak (Veya Karışmak)

abacı kebeci (ara yerde) sen neci?

ablukayı yarmak

acil şifalar dilemek

açık yaraya tuz ekilmez

açlıktan ölmeyecek kadar

ağrısız baş mezarda olur

ahirette on parmağı yakasında olmak

akşamlar (veya akşamışerifler) hayrolsun!

alarga gitmek

alkol duvarını aşmak

arabasını düze çıkarmak

aranıp taranmak

arapsaçına dönmek

arık öküze bıçak çalınmaz

arif olan anlar (veya anlasın)

arifeyi gösterip bayramı göstermemek

arma uçurmak (veya budatmak)

arpacıya borç eden ahırını tez satar

art eteğinde namaz kılmak

aslına bakarsan

astar sürmek (veya vurmak veya çekmek)

avazı çıktığı kadar

ayar vermek

ayınları çatlatmak

ayyar tilki art ayağından tutulur

bacakları tutmaz olmak

bahtiyar olmak

baklayı ağzından çıkarmak

beş parmağın hangisini kessen acımaz?

beylik fırın has çıkarır

bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır

bostan gök iken pazarlık yapılmaz

boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer

bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir

cart cart ötmek

cartayı çekmek

cemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okur

cıcığını çıkartmak

daraya atmak (veya çıkarmak)

darbe yapmak

darmadağın olmak

destursuz bağa gireni sopa ile kovarlar

dırıltı çıkarmak (veya etmek)

dilsizin dilinden anası anlar

dişten tırnaktan artırmak

doğal olarak

dosyası kabarmak (veya kabarık olmak)

döküm çıkarmak

efkârı dağılmak

eksiltmeye çıkarmak

ekşi yemedim ki karnım ağrısın

emanet hayvanın (veya eşeğin) kuskunu (veya paldımı) yokuşta kopar

engin dallardan murt yememek

eskiye rağbet (veya itibar) olsaydı bitpazarına nur yağardı

esrar çekmek

eşekten düşmüşe (veya düşmüş karpuza) dönmek

etrafını almak (veya sarmak)

faraş gibi (veya kadar)

fareler cirit atmak (veya oynamak)

fark yapmak

faturasını (birine) çıkarmak (veya ödetmek)

fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar

gardını almak

gâvurun ekmeğini yiyen gâvurun kılıcını çalar

gelen gideni aratır (veya gelen gidene rahmet okutur)

genizden konuşmak (veya çıkarmak)

gerginlik yaratmak

gökyüzünde düğün var deseler kadınlar merdiven kurmaya kalkar

güçlük çıkarmak

hadise çıkarmak

hafakanlar basmak (veya boğmak)

hancı sarhoş yolcu sarhoş

herkes kendi ölüsü için ağlar

hır çıkarmak

hırgür çıkarmak

hulus (veya huluslar) çakmak

ırmak kenarına çeşme yapılmaz

ısırgan ile taharet olmaz

ıskartaya çıkarmak (veya ayırmak)

ısrarlı olmak

kaburgaları çıkmak (veya sayılmak)

kanlı yaş (veya yaşlar) dökmek

kantarlıyı savurmak

kâr zararın kardeşidir (veya ortağıdır)

karaborsaya düşmek

karakol kurmak

kardeş kardeşin ne öldüğünü ister ne onduğunu

kargaşa çıkarmak

karısının üstüne evlenmek

karıncayı bile ezmemek (veya incitmemek)

karinaya basmak

karine ile anlamak

karizmayı çizdirmek

karpuz kesmekle hararet sönmez

kart çıkarmak

kavara çekmek

kaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yarar

kefaretini ödemek

kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

kılavuzu karga olanın burnu boktan kalkmaz

kırlangıcın zararını biberciden sor

kiremit aktarmak

köprünün (veya köprülerin) altından çok su (veya sular) aktı (veya geçti)

kul sıkışmayınca (veya daralmayınca veya bunalmayınca) Hızır yetişmez

kusursuz dost arayan dostsuz kalır

kuvveden fiile çıkarmak

lezzetini çıkarmak

madalyonun ters tarafı (veya tersi veya arka yüzü)

makaraya almak (veya sarmak)

mantar gibi üremek

marifet iltifata tabidir

mektepten çıkan eşek Marsıvan'dan çıkmaz

mezada çıkarmak (veya koymak)

olmuş armut gibi eline düşmek

paçayı kurtarmak (veya sıyırmak)

palamarı koparmak (veya çözmek)

parayı veren düdüğü çalar

parantez kapatmak (veya kapamak)

parasızlık çekmek

park etmek

parmakla sayılacak kadar az olmak

partal atmak

particilik yapmak

patron çıkarmak

payidar kalmak (veya olmak)

pürüz çıkarmak

ramp ışığına çıkarmak

rezalet çıkarmak

riayetkâr olmak

rüzgâr tutmamak

sabahtan akşama kadar

saç sakal birbirine karışmak

sardalya gibi istif olmak

sarılıp kundaklanmak

sarpa sarmak (veya çekmek)

sarsıntı geçirmek

satıya çıkarmak

secdeye varmak (veya kapanmak)

seçisine varmak

sevinç yaşları (veya gözyaşları) dökmek

sıkıp suyunu çıkarmak

sınırlarını (veya sınırını) zorlamak

sıyırıp çıkarmak

sigarayı tellendirmek (veya tüttürmek)

sinekten yağ çıkarmak (veya çıkartmak)

tabak sevdiği deriyi taştan taşa (veya yerden yere) çalar

tan ağarmak (veya atmak veya sökmek)

uçurumun kenarından dönmek

ulak çıkarmak

uzatmaları oynamak

vareste tutmak (veya kılmak)

varlıkta darlık çekmek

vatandaşlıktan çıkarılmak

vaveyla koparmak

yaklaşık olarak

yaptığı yanına (kâr) kalmamak

Yaradan'a sığınıp

yararı olmak

yardım ve yataklık etmek

yarıştan kopmamak

yasa çıkarmak (veya yapmak veya koymak)

yaygarayı basmak

yazarlık etmek

yetti artık (veya gayrı)

yorgunluk (veya yorgunluğunu) atmak (veya çıkarmak)

yüğrük at yemini artırır

zararlı çıkmak

zayıf yerinden (veya noktasından veya damarından) yakalamak

zerresi (veya zerre kadar eseri) kalmamak (veya olmamak veya yok)

zırıltı çıkarmak

zorluk çıkarmak (veya göstermek)

zurnacının karşısında limon yemek gibi

örümcek sarmak

idaresini bilmek

arka plana kaymak

çıkmadık canda umut var

arka (veya geri) planda kalmak

çuvalla para kazanmak

şarj etmek

Arap uyandı (veya Arap'ın gözü açıldı)

çarşı pazar dolaşmak (veya gezmek)

şakakları atmak

imam osurursa cemaat sıçar

ölüm var dirim var

şablon çıkarmak

çarşaf kadar

sis perdesi aralanmak

şarkı tutturmak

arife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkar

şiar edinmek

arı kovanı gibi işlemek

işaret vermek

üzüm üzüme baka baka kararır

nefes darlığı çekmek

iktidardan düşmek

ihtar etmek

çığlık atmak (veya koparmak veya basmak)

mezar taşı ile övünülmez

örs ve çekiç arasında kalmak

temiz iş altı ayda çıkar

çarkına etmek (veya okumak)

imar etmek

zenginin malı züğürdün çenesini yorar

kırmızı kart göstermek

istismar etmek

evladın var mı derdin var

ifrata vardırmak

iki yakasını bir araya getirememek

istiğfar etmek

sarı kart göstermek

şeriatın kestiği parmak acımaz

çabuk parlayan çabuk söner

çiğ yemedim ki karnım ağrısın

kulaktan kulağa yayılmak (veya aktarılmak)

ikinci baharı yaşamak

çıkarını tepmek

Arafat'ta soyulmuş hacıya dönmek

cep harçlığını çıkarmak

fesat çıkarmak (veya fesada vermek)

karnı tok sırtı pek olmak

kıssadan hisse almak (veya çıkarmak)

tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

dut kurusu ile yâr sevilmez

demarke olmak

ihbar etmek

halebi orada ise arşın burada

fetvayişerife çıkarmak

karmanyolaya getirmek

kaydıhayat şartıyla

Kur'an çarpsın!

larp diye

nazarıdikkatini çekmek

onmadık yılın yağmuru harman vakti yağar

takarrüp etmek

varsay ki

zartayı çekmek

şimdiye kadar (veya dek)

intizar etmek

işleyen demir pas tutmaz (veya ışıldar)

öç (veya öcünü) almak (veya çıkarmak)

ibaret olmak (veya kalmak)