TDK Az Nedir Anlamı, Az Ne Demek? Az Eşanlamlısı

TDK Az Anlamı Nedir? Az Ne Demek?

Azot elementinin simgesi

Alışılmış olandan

umulandan Veya gerekenden Eksik olarak

Sayı Bakımından Eksik

Çok karşıtı

TDK Sözlüğünde Az İle İlgili Atasözü ve Deyimler

Az yiyen Çok Uyur

Çok yiyen Güç Uyur

Az veren Candan

Çok veren maldan

Az Tamah Çok Ziyan getirir

Az söyle

Çok dinle

Az olsun

Uz olsun

Az Kaz

Uz Kaz

Boyunca Kaz

Az kaldı (veya kalsın)

Azı çoğa Saymak (veya tutmak)

Az günün Adamı olmamak

Az Buz olmamak

Az Ateş Çok odunu yakar

Aza sormuşlar: \"nereye?\

Aza Kanaat etmeyen Çoğu Hiç bulamaz

Aza çoğa bakmamak

Atasözleri Sözlüğünde Az

Aba vakti aba, yaba vakti yaba alan yanılmaz

Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz

Abdala "kar yağıyor" demişler, "titremeye hazırım" demiş

Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz

Aç (arık) at yol almaz, aç (arık) it av olmaz

Aç ayı oynamaz

Aç bırakmaz hırsız edersin, çok söyleme arsız (yüzsüz) edersin

Aç domuz darıdan çıkmaz

Aç kurt bile komşusunu dalamaz

Aç tokun yüzüne bakmakla doymaz

Acar tazı çullu da belli olur, çulsuz da

Acele ile menzil alınmaz

Acı patlıcanı kırağı çalmaz

Açık ağız aç kalmaz

Acıklı (dertli) başta akıl olmaz

Açın imanı olmaz

Açın karnı doyar, gözü doymaz

Açın koynunda ekmek durmaz

Açın kursağına çörek dayanmaz

Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz

Adam adam denmekle adam olmaz

Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)

Adam adamdan korkmaz, utanır (hatır sayar)

Adamın kötüsü olmaz, meğer züğürt ola

Ağaçtan maşa olmaz

Ağanın alnı terlemezse, ırgatın burnu kanamaz

Ağanın eli tutulmaz

Ağır kazan geç kaynar

Ağır taş batman döver (yerinden oynamaz)

Ağır yongayı yel kaldırmaz

Ağustosta beyni kaynayanın kışın kazanı kaynar

Ağustosun yarısı yaz, yarısı kış

Ah alan onmaz

Ah yerde kalmaz

Ak curun akmazsa kara curun kol gibi

Ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır

Akacak kan damarda durmaz

Akan su yosun (pislik) tutmaz

Akarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)

Akıl ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

Akıl para ile satılmaz

Akılları pazara çıkartmışlar, herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)

Aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz

Al ile arslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

Al (kırmızı) giyen aldanmaz

Ala keçi her vakit püsküllü oğlak doğurmaz

Aleme cellat lazım; senin olman ne lazım?

Alın yazısı değişmez

Alında yazılı olan başa gelir

Alışmadık götte don durmaz

Allah dokuzda verdiğini sekizde almaz

Allah'ın bildiği kuldan saklanmaz

Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste

Altın pas tutmaz

Altın yerde paslanmaz, taş yağmurda ıslanmaz

Altın yere düşmekle pul olmaz

Aman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)

Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz

Anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul zurna az

Araba ile tavşan avlanmaz

Arap eli öpmek, dudak karartmaz

Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz

Arık arınır, ad arınmaz

Arık etten yağlı tirit olmaz

Arık öküze bıçak çalınmaz

Armudun önü, kirazın sonu

Arpa unundan kadayıf olmaz

Arşın malı kantar ile satılmaz

Aş taşınca kepçeye paha olmaz

Aşığa Bağdat sorulmaz (ırak, uzak değildir)

Aşık daima bey oturmaz

Asil azmaz, bal kokmaz

Asil azmaz, bal kokmaz; kokarsa yağ kokar, onunda aslı ayrandır

Aşk olmayınca meşk olmaz

At alırsan yazın, deve alırsan güzün, avrat alırsan gezin ha gezin

At bulunur meydan bulunmaz, meydan bulunur, at bulunmaz

Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek

Atasını tanımayan Allah'ını tanımaz

Ateş demekle ağız yanmaz

Ateş olmayan yerden duman çıkmaz

Ateşle barut bir yerde durmaz

Atım tepmez, itim kapmaz deme

Atın tepmezi, itin kapmazı olmaz

Atına bakan ardına bakmaz

Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz

Atlasa kıl yapışmaz

Atlıya saat olmaz

Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek

Av köpeği avdan kalmaz

Ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz

Ay bozmaz, süt kokmaz. Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür

Ayağa değmedik taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz

Ayağın sığmayacağı yere baş sokulmaz

Ayaklar ıslanmadan balık tutulmaz

Ayrandan aşağı katık olmaz

Ayranım (yoğurdum) ekşidir diyen olmaz

Ayvaz kasap hepsi bir hesap

Az ateş çok odun yakar

Az el aş kotarır, çok el iş kotarır

Az kaz, uz kaz, boyunca kaz

Az kazanan çok kazanır, çok kazanan hiç kazanır

Az menfaat çok zarara mal olur

Az olsun, öz (uz) olsun

Az sabırda, çok keramet vardır

Az söyle, çok dinle

Az tamah çok ziyan getirir

Az veren candan, çok veren maldan

Az yaşa, uz yaşa, akıbet gelecek başa

Az yetmez, çok artmaz (artmazsa yetmez, yetmezse artmaz)

Az yiyen az uyur, çok yiyen güç uyur

Aza demişler: "-Nereye?" "-Çoğun yanına!" demiş ("-Azca nereye?" "-Çokçanın yanına!")

Aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz

Azan kurda kızan köpek

Azan Mevlasınıda bulur, belasını da

Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez

Azı karar çoğu zarar

Azıcık aşım, kaygısız (ağrısız) başım

Azıksız yola çıkanın, iki gözü el torbasında olur

Azmin elinden bir şey kurtulmaz (ne kurtulur?)

Azrail gelince oğul, uşak sormaz

Baba malı tez tükerir, evlat gerek kazana

Babadan mal kalır, kemal kalmaz

Bakan göze bağ olmaz

Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur

Baktın yârin yâr değil, terkini kılmak az değil

Bal bal demekle ağız tatlanmaz

Balın âlâsı oğulun tazesinden

Balta değmedik (girmedik) ağaç (orman) olmaz

Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz

Baş olan boş olmaz

Başını sallamayan kavak olmaz

Baskısız (çivisiz) yongayı (tahtayı) yel (el) alır, yel (el) almazsa sel (yel) alır (baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır)

Bayramda borç ödeyene ramazan kısa gelir

Baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla

Beleş atın dişine (yaşına, yularına, dizginine) bakılmaz

Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur

Beş para ver konuştur, on para ver susturamazsın

Beş parmağın beşi bir değil (olmaz)

Beş parmağın hangisini kessen acımaz?

Bin dost az, bir düşman çok

Binicinin sağı solu olmaz

Bir baş soğan bir kazanı kokutur

Bir bulutla kış olmaz (bir çiçekle yaz gelmez)

Bir dönüm güzlük on dönüm yazlığa bedeldir

Bir elin nesi var iki elin sesi var (bir elin sesi çıkmaz)

Bir koyundan iki post çıkmaz

Bir pire için bir yorgan yakılmaz

Boğaz dokuz (kırk) boğumdur (boğa boğa söyler)

Borç iyi güne kalmaz

Borçtan korkan kapısını büyük açmaz

Boş çuval ayakta (dik) durmaz

Boş fıçı çok (fazla) langırdar

Boş ite menzil olmaz

Boş laf (lakırdı) karın doyurmaz

Boş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)

Boşboğazı cehenneme atmışlar, ''odun yaş (az)'' diye bağırmış

Bostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmaz

Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir

Bulanık su, balıkçının yarı kazancıdır

Cambaz ipte, balık dipte gerek

Can boğazdan gelir (geçer)

Can çıkmayınca huy çıkmaz

Can cümleden aziz(dir)

Cana gelecek (kaza - zarar) mala gelsin

Cömertliğe ölçü olmaz

Çam ağacından ağıl olmaz, el çocuğundan oğul olmaz

Çatal kazık yere çakılmaz

Çiğnemeden yutulmaz

Çıkacak kan damarda durmaz

Çingeneden çoban olmaz, Yahudiden pehlivan

Çıngıraklı deve kaybolmaz

Çocuğun bulunduğu yerde kov (dedikodu, gıybet) olmaz

Çoğu zarar, azı karar

Çok havlayan köpek ısırmaz

Çok mal haramsız, çok söz yalansız olmaz

Çok (fazla) naz aşık usandırır

Çürük tahta çivi tutmaz

Dağ başı dumansız olmaz

Dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz

Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur

Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz

Dazlayan daza düşer, kel başlı kıza düşer

Deli arlanmaz soyu arlanır

Delikli taş (boncuk) yerde kalmaz

Demir yumuşamaz, deli uslanmaz

Deniz dalgasız olmaz, gönül sevdasız olmaz

Deniz dalgasız olmaz, kapı halkasız

Deniz kenarında dalga eksik olmaz

Denizdeki balığın pazarlığı olmaz

Derdini söylemeyen derman bulamaz

Dert gider ama yeri boş kalmaz

Dertsiz baş (kul) olmaz

Deve Kabe'ye gitmekle hacı olmaz

Deve taze yaprak yemek isterse boynunu uzatır

Devlet malı balık kılçığıdır, yutulmaz

Dikensiz gül olmaz

Dilencinin torbası dolmaz

Doğuran avrat Azrail'i yenmiş

Dokuz at bir kazığa bağlanmaz

Dolu küpün sesi çıkmaz

Domuz derisi post olmaz, eski düşman dost olmaz

Domuzdan toklu olmaz

Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur

Dostun attığı taş baş yarmaz

Düğün aşıyla dost ağırlanmaz

Dumansız baca, kahırsız koca olmaz

Dünya dört kulplu bir kazan, bir kulpundan tut da kazan

Düşenin dostu olmaz, hele bir yol düşte gör

Düşman düşmana rahmet (gazel, yasin) okumaz

Düşmez, kalkmaz bir Allah

Ecele (ölüme) çare bulunmaz

Eğri ağaçsız orman olmaz

El el için ağlamaz, başına kara bağlamaz

El elden kalmaz, dil dilden kalmaz

El için kuyu kazan, evvela kendi düşer

El kazanı ile aş kaynamaz

El terazi, göz mizan

El yarası onulur (geçer, iyi olur) dil yarası onulmaz (iyi olmaz)

Elçiye zeval olmaz (gelmez)

Elde bulunan beyde bulunmaz

Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz

Emanete hıyanet olmaz

Emek olmadan yemek olmaz

Er ekmeği er kursağında kalmaz

Er (vücut) kocar, gönül kocamaz

Erenlerin sağı solu belli olmaz

Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah'a ısmarla

Eşek at olmaz, ciğer et olmaz

Eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmaz

Eşek kocamakla tavla başı olmaz

Eşek, kulağı kesilmekle küheylan olmaz

Eski dost düşman olmaz, yenisinden vefa gelmez

Eskisi olmayanın yenisi olmaz

Eski düşman dost olmaz (olsa da dürüst olmaz)

Eşkıyanın düşkünü, beyaz giyer kış günü

Eskiye itibar olsaydı, bit pazarına nur yağardı

Et tırnaktan ayrılmaz

Evdeki hesap çarşıya uymaz

Fazla (artık) mal göz çıkarmaz

Fazla aş, ya karın ağrıtır ya baş

Fukaranın (fakirin) şaşkını, beyaz giyer kış günü

Gammaz olmasa tilki pazarda gezer

Geçmişe mazi, yenmişe kuzu derler

Gelin girmedik ev olur; ölüm girmedik ev olmaz

Gençler sadık olmak ister, yapamazlar. Yaşlılar, sadık olmamak ister, yapamazlar

Gençlikte para kazan (taş taşı), kocalıkta kur kazan (ye aşı)

Gezen kurt aç kalmaz

Gidilmeyen yer senin değildir (olmaz)

Göğe direk, denize kapak olmaz

Gök ağlamazsa, yer gülmez

Gök gürlemeden yağmur yağmaz

Göl yerinden su eksik olmaz

Gönlün yazı var, kışı var

Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz

Gönül kocamaz

Gönülsüz namaz göğe (göklere) ağmaz

Göze yasak olmaz

Gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz

Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz

Gün güne uymaz

Gündüzün mum yakan, geceyi bulamaz

Güneş balçıkla sıvanmaz

Gürültü istemeyen kazancı (bakırcı) dükkanına girmez

Güzele kırk günde doyulur, iyi huyluya kırk yılda doyulmaz

Güzele ne yakışmaz

Gabbe içerden olunca, kapı tırkaz tutmaz

Hak yerde kalmaz

Hamala semeri yük değildir (olmaz)

Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza

Harama el uzatılmaz

Haramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)

Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz

Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz

Hastaya döşek (yatak) sorulmaz

Hatasız kul olmaz

Hatırda kalmaz, satırda kalır

Hazıra dağ (-lar) dayanmaz

Helal kazanç ile yağlı pilav yenmez

Helale cömertlik olmaz

Her ağacın meyvesi olmaz

Her ağaçtan kaşık olmaz

Her arı bal yapmaz

Her çiçek koklanmaz

Her çok azdan olur

Her damardan kan alınmaz

Her gün bir olmaz

Her kaşığın kısmeti bir olmaz

Her taş baş yarmaz

Her zaman eşek ölmez, on köfte on paraya olmaz

Herkes davul çalar ama çomağı makama uyduramaz

Herkes kaşık yapar ama sapını yapamaz

Herkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmaz

Herkesin yorulduğu yere han yapılmaz

Hırsıza kilit olmaz

Huylu huyundan vazgeçmez

Irgat gibi kazan, bey gibi ye

Irmak kenarına çeşme yapılmaz

Işığını akşamdan önce yakan sabaha çırasında yağ bulamaz

Isırgan ile taharet alınmaz

Ismarlama hac, hac olmaz

Ilıya ılıya yaz; soğuya soğuya kış gelir

İki aslan bir posta sığmaz

İki at bir kazığa bağlanmaz

İki baş bir kazanda kaynamaz

İki cambaz bir ipte oynamaz

İki karpuz bir koltuğa sığmaz

İmam evinden aş, ölü gözünden yaş çıkmaz

İş amana binince kavga uzamaz

İşini kış tut, yaz çıkarsa bahtına

İşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)

İşten artmaz, dişten artar

İt derisinden post olmaz

İt iti ısırmaz

İt itin ayağına (kuyruğuna) basmaz

İt sürü, para kazan

İti an, çomağı hazırla

İven (acele eden) kız ere varmaz, varsa da baht bulmaz

İyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı

İyilik yazıda (yerde) kalmaz

Kabahat (suç) samur kürk olsa kimse sırtına (üstüne) almaz

Kaçanı kovmazlar, yıkılanı vurmazlar

Kaçanın anası ağlamamış (ağlamaz)

Kalıp kıyafetle adam adam olmaz

Kanaat gibi devlet olmaz

Kanaatkarlıktan büyük zenginlik olmaz

Kanatsız kuş uçmaz (olmaz)

Kanı kanla yumazlar, kanı su ile yurlar

Kar ne kadar çok yağsa yaza kalmaz

Kar susuzluk kandırmaz (gidermez)

Kara gün kararıp kalmaz

Karıncadan ibret al, yazdan kışı hazırlar

Kaş çatmakla çatık kaşlı olunmaz

Katrandan olmaz şeker, olsa da cinsine çeker

Kavgada yumruk sayılmaz

Kavurga karın doyurmaz

Kaya uçmazsa dere dolmaz

Kaynayan kazan kapak tutmaz

Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez

Kaza geliyorum demez

Kazan kazana kara demiş

Kazan taşarsa kepçenin değeri olmaz

Kazanırsan dost kazan, düşmanını anan da doğurur

Kazanmayanın kazanı kaynamaz

Kazaya rıza gerek

Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu

Kedinin boynuna ciğer asılmaz

Kedinin kanadı olsaydı serçenin adı kalmazdı

Kel yanında kabak anılmaz

Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

Kendi düşen ağlamaz

Kes parmağını çık pazara, ilaç buyuran çok olur

Keseye danış, pazarlığa sonra giriş

Kesilen baş yerine konmaz

Kılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmaz

Kılık kıyafetle adam olunmaz

Kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye

Kimse bilmez, kim kazana kim yiye

Kimse kendi memleketinde peygamber olmaz

Kimse kimsenin çukurunu dolduramaz

Kimsenin ahı kimsede kalmaz

Kimsenin çırası tana kadar yanmaz

Kimsenin ettiği yanına kalmaz

Kırk serçeden bir kaz iyi

Kırkından sonra azanı teneşir paklar

Kırkından sonra saza başlayan kıyamette çalar

Kış kış gerek, yaz yaz

Kısa günün karı az olur

Kişi arkadaşından (refikinden) azar

Kız evi, naz evi

Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür

Köpek sahibini ısırmaz

Köre renkten bahsolunmaz

Koyma akıl, akıl olmaz

Küçük suda büyük balık olmaz

Kul azmayınca Hak yazmaz (kula bela gelmez Hak yazmadıkça, Hak bela yazmaz kul azmadıkça)

Kul hatasız (kusursuz olmaz)

Kurban (bayram) etiyle köpek (it) tavlanmaz

Kürk ile börk ile adam olunmaz

Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü

Kurnaz hırsız ev sahibini bastırır

Kurtla koyun, kılıçla oyun olmaz

Kuru laf karın doyurmaz

Kuşa kafes lazım, boruya nefes

Leyleği kuştan mı sayarsın, yazın gelir, kışın gider

Lokma çiğnenmeden yutulmaz

Lokma karın doyurmaz, şefkat artırır

Mal bulunur, can bulunmaz

Mal canı kazanmaz, can malı kazanır

Malın iyisi boğazdan geçer

Mart çıkmadıkça dert çıkmaz

Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır

Martta yağmaz, nisanda dinmezse sabanlar altın olur

Maşa varken elini ateşe sokma (el ateşe sokulmaz)

Mayasız yoğurt çalınmaz (tutumaz)

Mazlumun ahı, indirir şahı (yerde kalmaz)

Meramın elinden bir şey kurtulmaz

Merhametten (iyilikten) maraz doğar

Minareyi çalan kılını hazırlar (kılıfına uydurur)

Miri malı balık kılçığıdır, yutulmaz

Mızrak çuvala sığmaz (girmez)

Mürüvvete endaze olmaz

Ne yavuz (azgın) ol asıl, ne yavaş (taşkın, miskin) ol basıl

Nefesin el verirse borazancı başı ol

Namaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmaz

Oğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi, kız anadan öğrenir sofra yazmayı

Olacakla öleceğe çare bulunmaz

Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz

Orman olur da domuz olmaz mı?

Öfkede (öfkeli insanda) akıl olmaz

Öğüt, bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilir

Öksüz kuzu toklu olmaz

Öküz altında buzağı aranmaz

Öküz, öküzün boynuzunda çamur görmezse korkmaz

Ölmüş koyun (eşek) kurttan korkmaz

Ölüm ile öç alınmaz

Ölümü gören, hastalığa razı olur

Öpülecek el ısırılmaz (ele tükürülmez)

Örtük pazar ara bozar

Öz ağlamayınca göz ağlamaz

Papaz her gün pilav yemez

Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)

Para para kazanır, koçyiğit bağ beller

Pazar, ilk pazardır

Pazar körsüz kalmaz

Pazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşur

Peynir ekmek, hazır yemek

Ramazan bereketli aydır ama duvardan giden kılıca sor (demişler)

Ramazanda yalan söyleyenin (oruç yiyenin) bayramda yüzü kara olur

Rüzgar esmeyince yaprak oynamaz (dal kımıldamaz)

Rüzgarlı günde pamuk atılmaz

Sabanın tutağına yapışan el aç kalmaz

Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana

Sağır için iki kere kamet olmaz

Sağır işitmez (duymaz), uydurur (yakıştırır)

Samur kürkde olsa kabahatli kimse üzerine almaz

Sarımsak da acı amma evde lazım bir dişi

Sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)

Sebepsiz kuş bile uçmaz

Sebepsiz ölüm olmaz

Sefa ile yenen cefa ile kazanılır

Sen bilirsin deyince (deyirmende) kavga olmaz

Sen kazan da düşmana kalsın

Sen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?

Senden çıkmış bir kaza, kime gidersin imdada

Siyah inekten beyaz süt sağılır

Sofu soğan yemez, bulunca sapını komaz

Su bulanmayınca durulmaz

Su içene yılan bile dokunmaz

Su uyur, düşman uyumaz

Süt taşınca kepçeye baha olmaz

Sütlüyü sürüden çıkarmazlar

Şahin ile deve avlanmaz

Şahin, sinek avlamaz

Şeriatın kestiği parmak acımaz

Şeyh uçmaz, müridi uçurur

Şeytan azapta gerek

Şeytan kişiyi kandırır ama suyunu ısıtmaz

Şimşeği görülen buluttan korkulmaz

Şüphe, insanı rahat koymaz; ama çok tehlikeden korur

Takdirle yazılan tedbirle bozulmaz

Tarlada izi olmayanın, harmanda yüzü olmaz

Tas yere düşmeden çınlamaz

Tatlı söz can azığı, acı söz baş kazığı

Tavşanı tazı tutar, çalımı avcı satar

Tavuk kaza bakmış da kıçını yırtmış

Taze bardağın suyu soğuk olur

Tek kanatla kuş uçmaz

Terazi tartıyla, her şey vaktiyle

Terazi var, tartı var; her şeyin bir vakti var

Tereciye tere satılmaz

Teşbihte (temsilde) hata olmaz

Tevekkelin (tevekküllünün) gemisi batmaz (eşeğini kurt yemez)

Tok, açın halinden bilmez (ne bilir, anlamaz) (Var ne bilsin yok halinden)

Tok iken yemek yiyen, mezarını dişiyle kazar

Tokmağı baş kazık yer

Türk kocar, kılıcı kocamaz

Utanma pazar, dostluğu (mideyi) bozar

Uyuyan yılanın kuyruğuna basma (basılmaz)

Ucuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)

Ürüyen (havlayan) köpek ısırmaz (kapmaz)

Üvey öz olmaz, ipek kumaş bez olmaz

Üç elli, yaz belli

Varlığa darlık olmaz

Yalan parayla değil ya (alınmaz)

Yalanın kemiği yok ki boğaza bata

Yalnız öküz, çifte (boyunduruğa) koşulmaz

Yalnız taş duvar olmaz

Yanmış harmandan vergi alınmaz

Yapı taşı, yapıdan (yerde) kalmaz

Yaralı tavşana sıkı atılmaz

Yarınki kazdan, bugünkü tavuk yeğdir

Yaşı at pazarından sorarlar

Yatsının faziletini güveyden sormalı

Yaz yalan, kış gerçek

Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı

Yazın araması, kışın taraması olmasa herkes besler mandayı

Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer

Yazın gölge hoş, kışın çuval boş

Yazın gölge kovan, kışın karın ovar

Yazın yanmayan, kışın ısınmaz

Yemeğin iyisi hazırıdır

Yenilen pehlivan güreşe doymaz

Yerdeki yüze basılmaz (kimse basmaz)

Yerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar, en küçüğü ölüm

Yiğit arkasından vurulmaz

Yıl harmansız kalmaz

Yılan kendi eğriliğine bakmaz da ''Devenin boynu eğri.'' der

Yırtıcı (alıcı) kuşun ömrü az olur

Yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz

Yoksul ala ata binse selam durmaz

Yoktan yonga çıkmaz

Yokun canı alınmaz

Yol bilen kervana katılmaz

Yola giden yorulmaz

Yoldan (yol ile) giden yorulmaz

Yük altında eşek anırmaz

Yürük ata paha olmaz

Yuvarlanan taş yosun tutmaz

Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur

Zahmetsiz rahmet olmaz

Zaman sana uymazsa, sen zamana uy

Zenginin ayıbı, fukaranın hastalığı meydana çıkmaz

Zırvada mantık aranmaz

Zora dağlar dayanmaz

Zorla güzellik olmaz

Zurnada peşrev olmaz (ne çıkarsa bahtına)

Deyimler Sözlüğünde Az

abaza çekmek

abazan döküntüsü

abazan köyün dişi eşeği

abdestinde namazında olmak

Agop'un kazı gibi yutmak

ağaca çıksa pabucu yerde kalmaz

ağzını poyraza açmak

akyazılı

akyazılı görmek

alnına yazılmış olmak

am pazarı

başı kazan gibi olmak

bir kazanda kaynamak

boğazı düğümlenmek

boğazından artırmak

buyrun cenaze namazına

buz üstüne yazı yazmak

cehennem azabı

çapraz vurmak

çekişe çekişe pazarlık etmek

çevir kazı yanmasın

çıkmaz ayın son çarşambası

çıkmaza girmek

çoğu gitti azı kaldı

çöplüğünü kazmak

dakikası dakikasına uymaz

dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı

dünya kazan ben kepçe

dünyaya kazık çakmak

dünyaya kazık kakmak

fındık kabuğunu doldurmaz

geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğde’ye

hafızayı tazelemek

haline bakmaz Hasan Dağı’na oduna gider

hazır mezarın ölüsü

hazıra konmak

hazırdan yemek

ırgat pazarına döndürmek

iki cami arasında kalmış beynamaza dönmek

ikisi bir kazanda kaynamamak

infaz yakma

ipliği pazara çıkmak

işi sağlam kazığa bağlamak

kadere razı olmak

kambersiz düğün olmaz

kaz kafalı

kazan kaldırmak

kazdığı kuyuya düşmek

kazık kadar

kazık yemek

kazın ayağı öyle olmamak

kendi kuyusunu kazmak

kırkından sonra saz çalmak

nereye kazık çaksam oraya torba asar

öküze boynuzu yük olmaz

puan kazanmak

Ramazan keyfi

ruhu bile duymaz

rüyasında görse hayra yormaz

sağlam kazığa bağlamak

tavşana kaç, tazıya tut demek

var kuvveti pazuya vermek

yahudi pazarlığı

yaz boz tahtasına çevirmek

yazık etmek

yazıyı sökmek

yemin etsem başım ağrımaz

Ağza Tat, Boğaza Feryat

Ağzını Havaya (Veya Poyraza) Açmak

Akacak Kan Damarda Durmaz

Aklının Terazisi Bozulmak

Allah Dokuzda Verdiğini Sekizde Almaz

Allah Kazadan Belâdan Saklasın

Allah Senden Razı Olsun

Allah'ın Gazabı

Allah'tan Korkmaz

Alnında Yazılmış Olmak

Alnının Kara Yazısı

Alt Yazı

Altın Pas Tutmaz

Aman Diyene Kılıç Kalkmaz

Amasya'nın Bardağı, Biri Olmazsa Biri Daha

Ara Kazanç

Araziye Uymak

Ardında Yüz Köpek Havlamayan Kurt, Kurt Sayılmaz

Arz Cazibesi

Asal Gazlar

Aş Taşınca Kepçeye Paha Olmaz

Aşk Olmayınca Meşk Olmaz

At Cambazı

At Pazarında Eşek Osurtmuyoruz!

Ateş Demekle Ağız Yanmaz

Ateşle Barut Bir Yerde Durmaz

Atını Sağlam Kazığa Bağlamak

Atlar Nallanırken Kurbağalar Ayak Uzatmaz

Atsan Atılmaz, Satsan Satılmaz

Avrat Pazarı

Ayaz Kesmek

Ayaz Paşa Kol Geziyor

Az Günün Adamı Olmamak

Azmış Kudurmuştan Beterdir

Aznavur Gibi

Azrail'e Bir Can Borcu Olmak (Veya Kalmak)

Azrail'in Elinden Kurtulmak

Azrail'le Burun Buruna Gelmek

Başarı Göstermek (Veya Kazanmak)

Beyazın Adı, Esmerin Tadı

Bir Gömlek Fazla Eskitmiş Olmak

Bir Köroğlu, Bir Ayvaz

Boğazına Bir Yumruk Tıkanmak (Veya Gelip Oturmak)

Boğazına Dikkat Etmek

Boğazında Düğümlenmek

Boşa Koysan Dolmaz, Doluya Koysan Almaz

Boşboğazlık Etmek

Boyama Kazanı

Burnu Yere Düşse Almaz

Buyurun Cenaze Namazına!

Büyük Mağaza

Cadı Kazanı

Can Boğazdan Gelir (Veya Geçer)

Can Cümleden Aziz

Can Pazarı

Canı Ağzına (Veya Boğazına) Gelmek

Cemaatle Namaz Kılmak

Delikli Boncuk (Veya Taş) Yerde Kalmaz

Dokunulmazlığını Kaldırmak

Dostun Attığı Taş Baş Yarmaz

Dosya Açmak (Veya Hazırlamak)

Düşman Düşmana Gazel (Veya Yasin) Okumaz

Düşmez Kalkmaz Bir Allah

Eğik Yazı

Ekmeğini Kazanmak

Ekşi Kiraz

El Kazanıyla Aş Kaynatmak

El Tazelemek

El Terazi, Göz Mizan

Elde Bulunan Beyde Bulunmaz

Ele Alınmaz

Elektron Gazı

Eli Aza Varmamak

Eli Dursa Ayağı Durmaz

Elini Veren Kolunu Alamaz

Emek Olmadan Yemek Olmaz

Eski Düşman Dost Olmaz

Eski Yazı

Eşek Kulağı Kesilmekle Küheylân Olmaz

Et Tırnaktan Ayrılmaz

Gammaz Olmasa Tilki Pazarda Gezer

Geçmişe Mazi, Yenmişe Kuzu Derler

Gönlün Yazı Var, Kışı Var

Güneş Balçıkla Sıvanmaz

Hamala Semeri Yük Olmaz

Hariçten Gazel Okumak (Veya Atmak)

Hazır Bulunmak (Veya Olmak)

Hazıra Dağlar Dayanmaz

Hazırlık Devresi

Hazırlık Dönemi

Hazırlıklı Olmak (Veya Bulunmak)

Hazırlıksız Olmak (Veya Bulunmak)

Haziran Böceği

Herkesin Yorulduğu Yere Han Yapılmaz

Hint Kirazı

Ismarlama Hac, Hac Olmaz

Kanı Kanla Yumazlar, Kanı Suyla Yurlar

Kar Susuzluk Kandırmaz

Kara Pazar

Kara Yazı

Kaşınma Kazığı

Kaya Uçmazsa Dere Dolmaz

Kaynayan Kazan Kapak Tutmaz

Kaz Gelen Yerden Tavuk Esirgenmez

Kazan Kaldırmak (Veya Devirmek)

Kazan Kaynamayan Yerde Maymun Oynamaz

Kazan Taşı

Kazaya Bırakmak

Kazaya Kalmak

Kazaya Rıza Göstermek

Kedinin Boynuna Ciğer Asılmaz

Kele Köseden Yardım Olmaz

Kendi Kuyusunu Kendi Kazmak

Kepaze Etmek

Kepaze Olmak

Kırkından Sonra Azmak

Kimse Kendi Memleketinde Peygamber Olmaz

Komşunun Tavuğu Komşuya Kaz (Karısı Kız) Görünür

Konfeksiyon Mağazası

Konut Dokunulmazlığı

Kökü Kazınmak

Köpeği Bağlasan Durmaz

Kör Boğaz

Kör Kurttan Bile Vazgeçmemek

Köşe Yazarlığı

Kurtarma Kazısı

Kuş Kirazı

Kuş Uçmaz, Kervan Geçmez

Kuyumcu Terazisi

Lâf Anlamaz

Lâf Cambazı

Lâzım Gelmek (Veya Olmak)

Mal Da Yalan Mülk De Yalan, Var Biraz Da Sen Oyalan

Malûl Gazi

Maraza Aramak

Marazlık Etmek

Mart Kapıdan Baktırır, Kazma Kürek Yaktırır

Muhafaza Altına Almak

Mülâhazat Hanesini Açık Bırakmak

Niyaz Etmek (Veya Eylemek)

Olmaz Olmaz

Olur Olmaz

On Parmağı Boğazında Olmak

Papaz Her Gün Pilâv Yemez

Papaz Uçurmak

Papaza Dönmek

Papaza Kızıp Oruç (Veya Perhiz) Bozmak

Puan Almak (Veya Kazanmak)

Pullu Sazan

Radyo Gazetesi

Rağbet Görmek (Veya Kazanmak)

Resim Yazı

Ruh Kazandırmak (Veya Vermek)

Sabanın Tutağına Yapışan El Aç Kalmaz

Sakal Oynatmaz

Saldırmazlık Antlaşması

Sırtından (Para) Kazanmak

Su Uyur, Düşman Uyumaz

Tavuk Kaza Bakmış Da Kıçını Yırtmış

Tazarruda Bulunmak

Taze Ot Görmüş Eşek Gibi

Teşbihte Hata Olmaz (Veya Olmasın)

Vurdumduymazlıktan Gelmek

Yaban Kazı

Yaban Pazısı

Yabanî Kiraz

Yağmur Olsa Kimsenin Tarlasına Düşmez (Veya Yağmaz)

Yalama Yazı

Yalaz Yalaz Yanmak

Yalı Kazığı Gibi

Yanına Salâvatla Varılmaz

Yaralı Kuşa Kurşun Sıkılmaz

Yuvarlanan Taş Yosun Tutmaz

Yüreği Boğazına Tıkanmak

acıklı başta akıl olmaz

açıklık kazanmak

açmaza getirmek (veya düşürmek)

ağır yongayı yel kaldırmaz

aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz

ala keçi her vakit püsküllü oğlak doğurmaz

anlamazlıktan gelmek (veya anlamazlığa vurmak)

anlaşmazlık çıkmak

arık öküze bıçak çalınmaz

art eteğinde namaz kılmak

aşık daima bey oturmaz

atasını tanımayan Allah'ını tanımaz

atlıya saat olmaz

avazı çıktığı kadar

azat olmak

azıcık aşım ağrısız başım

azıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olur

... azmanı

bacakları tutmaz olmak

bağışıklık kazanmak

bahşiş atın dişine (veya yaşına) bakılmaz

baz almak

bembeyaz kesilmek (veya olmak)

beş parmağın hangisini kessen acımaz?

beyaz sayfa açmak

bilgi tazelemek

binicinin sağı solu olmaz

bostan gök iken pazarlık yapılmaz

boyut kazandırmak

bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir

bulunmaz Bursa (veya Hint) kumaşı

dünden hazır (veya razı) olmak

endazeyi şaşırmak

erenlerin sağı solu (belli) olmaz

eskiye rağbet (veya itibar) olsaydı bitpazarına nur yağardı

gaz vermek

görünen köyün (veya dağın) uzağı olmaz

gündüzün mum yakan geceleyin bulamaz

hastaya döşek sorulmaz

hazzını çıkarmak

hazırlık görmek (veya yapmak)

hazırlıksız yakalanmak

huylu huyundan vazgeçmez

ırmak kenarına çeşme yapılmaz

ısırgan ile taharet olmaz

ıslanmışın yağmurdan korkusu olmaz

kabahat samur kürk olsa kimse sırtına almaz

kanaat gibi devlet olmaz

kanatsız kuş uçmaz

kazın ayağı öyle değil

kazaya uğramak

kazançlı çıkmak

kazanmayanın kazanı kaynamaz

kel yanında kabak anılmaz

kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz

kesilen baş yerine konmaz

kılavuzu karga olanın burnu boktan kalkmaz

kurnazlık etmek

kürk ile börk ile adam olunmaz

mayasız yoğurt tutmaz

mazlumun ahı yerde kalmaz

mektepten çıkan eşek Marsıvan'dan çıkmaz

mızrak çuvala girmez (veya sığmaz)

nazarı değmek

nazil olmak

parmakla sayılacak kadar az olmak

razı olmak (veya gelmek)

vurdumduymaz kör ayvaz

çuvalla para kazanmak

çarşı pazar dolaşmak (veya gezmek)

infaz etmek

av köpeği avdan kalmaz

itidalini muhafaza etmek

laf cambazlığı yapmak

kurban etiyle köpek tavlanmaz

şeriatın kestiği parmak acımaz

hak yerini bulur (veya yerde kalmaz)

çıngıraklı deve kaybolmaz

yapı taşı yerde kalmaz

dağ başından duman eksik olmaz

gezen kurt aç kalmaz

vicdan azabı çekmek (veya duymak)

altın yere düşmekle pul olmaz

nazarıdikkatini çekmek

izaz etmek

istikraz etmek

işleyen demir pas tutmaz (veya ışıldar)

ağır taş yerinden oynamaz

turkuaz mavisi

çapraz ateş

az sonra