TDK Uz Anlamı Nedir? Uz Ne Demek?



Masallarda Az gittik Uz gittik
Dere Tepe Düz gittik tekerlemesinde `uzak` anlamında kullanılan Bir Söz
İşe Yatkın
Becerikli
Mahir
İyi
Güzel

TDK Sözlüğünde Uz İle İlgili Atasözü ve Deyimler

Uz

Atasözleri Sözlüğünde Uz


Aç aslandan tok domuz yeğdir
Aç domuz darıdan çıkmaz
Aç ölmez, gözü kararır; susuz ölmez, benzi sararır
Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış
Acar tazı çullu da belli olur, çulsuz da
Açık yaraya tuz ekilmez
Adı çıkmış dokuza, inmez sekize
Ağaç ne kadar uzasa göğe ermez
Ak koyunun kara kuzusu da olur
Akçesi ucuz olanın kendisi kıymetli olur
Akıllıyı arkada tutma, akılsızı klavuz etme
Allah dokuzda verdiğini sekizde almaz
Alma soysuzun kızını, sürer anası(nın) izini
Analı kuzu, kınalı kuzu
Aş tuz ile tuz oran ile
Aşığa Bağdat sorulmaz (ırak, uzak değildir)
Asil ile taş taşı soysuz ile yeme aşı
At, avrat ömrü uzatır
Atlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmaz
Ayağını yorganına göre uzat
Ayıpsız yar (dost) arayan, yarsız (dostsuz) kalır
Az kaz, uz kaz, boyunca kaz
Az olsun, öz (uz) olsun
Az yaşa, uz yaşa, akıbet gelecek başa
Balı parmağı uzun olan yemez, kısmetlisi yer
Balık kokarsa tuzlanır, tuz kokarsa ne yapılır?
Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez
Bir uyuz keçi bir sürüyü boklar
Boğaz dokuz (kırk) boğumdur (boğa boğa söyler)
Borç uzayınca kalır, dert uzayınca alır
Borçsuz çoban, yoksul beyden iyidir
Boynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)
Çobana verme kızı, ya koyun güddürür yada kuzu
Davulun sesi uzaktan hoş gelir
Destursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)
Deve boynuz ararken kulaktan olmuş
Deve taze yaprak yemek isterse boynunu uzatır
Deveye burç gerek olursa boynunu uzatır
Devletin (devlet) malı deniz, yemeyen domuz (keriz)
Doğru söyleyeni (konuşanı) dokuz köyden kovarlar
Dokuz at bir kazığa bağlanmaz
Domuz derisi post olmaz, eski düşman dost olmaz
Domuzdan toklu olmaz
Domuzun kuyruğunu kes yine domuz
Donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer
Dünyanın ucu uzundur
Eşeğin kuyruğunu kalabalıkta kesme; kimi uzun, kimi kısa der
Geçmişe mazi, yenmişe kuzu derler
Görünen köy kılavuz istemez
Gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz
Güzellik ondur, dokuzu dondur
Harama el uzatılmaz
Hem kız, hem baldırı düz, hemde ucuz olur mu?
Hıyar akçesi ile alınan eşeğin ölümü sudan ucuz olur
İki karpuz bir koltuğa sığmaz
İş amana binince kavga uzamaz
Kar susuzluk kandırmaz (gidermez)
Karga yavrusuna bakmış, "benim ak pak evladım" demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)
Karpuz kabuğunu görmeden denize girme
Karpuz kesmekle hararet sönmez
Karpuz kökeninde büyür
Kasap isterse keçinin boynuzundan yağ çıkarır
Kavak uzaya uzaya göğe yetmez
Kavun, karpuz yata yata büyür
Keçinin uyuzu, pınarın gözünden su içer
Kedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) der
Kılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmaz
Koça boynuzu yük değil
Kör bıçak ele, iş bilmeyen avrat dile yavuz
Koyunun melediğini kuzu melemez
Kul hatasız (kusursuz olmaz)
Kusursuz dost arayan dostsuz kalır
Kutsuz kuşun yuvası doğan yanında olur
Kuzguna yavrusu (anka) görünür
Kuzusuna kıymayan, kebap yiyemez
Lezzetsiz çorbaya tuz kâr etmez
Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda
Misafir ev sahibinin bağlı kuzusudur
Misafir on kısmetle gelir; birini yer dokuzunu bırakır
Ne yavuz (azgın) ol asıl, ne yavaş (taşkın, miskin) ol basıl
Orman olur da domuz olmaz mı?
Ortaklık öküzden, başka buzağı yeğdir
Otuz iki dişten çıkan, otuz iki mahalleye yayılır
Öksüz kuzu toklu olmaz
Öküz altında buzağı aranmaz
Öküz, öküzün boynuzunda çamur görmezse korkmaz
Para isteme benden, buz gibi soğurum senden
Paran ucuz olursa sen pahalı olursun
Saç sefadan, tırnak cefadan uzar
Sağılır ineğin buzağısı kesilmez
Sürüden ayrılanı (ayrılan kuzuyu, koyunu) kurt kapar
Şer işi uzat hayra dönsün, hayır işi uzatma şerre dönmesin
Tatarın kılavuza ihtiyacı yok
Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin
Tayfanın akıllısı, geminin dümeninden uzak durur
Tilkiye ''Tavuk kebabı yer misin?'' demişler, ''Adamın güleceğini getiriyorsunuz.'' demiş
Tuz, ekmek hakkını bilmeyen kör olur
Ucuz etin yahnisi yavan (tatsız) olur
Ucuz etin yahnisi yenmez (tatsız olur)
Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti
Uzak yerin salığını, kervan getirir
Ucuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)
Yavaş (yumuşak) huylu atın çiftesi pek (yavuz) olur
Yavuz hırsız, ev sahibini bastırır
Yavuz (yürük) at, yemini (yavuz it ününü) kendi artırır
Yıl uğursuzun
Züğürt olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir

Deyimler Sözlüğünde Uz


abuzamzak kayabaşı
adı çıkmış dokuza
adı çıkmış dokuza, inmez sekize
af buyurunuz
altmış dokuz
bir koltuğa iki karpuz sığdırmak
buz üstüne yazı yazmak
canciğer kuzu sarması
çehre uzatmak
çorbada tuzu bulunmak
çorbada tuzu olmak
dil uzatmak
dokuz doğurmak
dokuz köyden kovulmuş
domuzdan kıl koparmak
eli ayağı buz kesilmek
eşekten düşmüş karpuza dönmek
etekleri uzamak
iki seksen uzanmak
kantarın topuzunu kaçırmak
kuzu çevirmek
kuzu postuna bürünmek
omuz vermek
omuzda taşımak
ona buna dil uzatmak
öküz altında buzağı aramak
öküze boynuzu yük olmaz
pabuçsuz kaçmak
saçı uzun aklı kısa
süt kuzusu
tuzla buz etmek
tuzla buz olmak
tuzlayayım da kokmayasın
tuzluya oturmak
uyuz olmak
uzun kulaktan haber almak
uzun lafın kısası
uzun oturmak
uzun sözün kısası
uzun yaşın ahiri ölüm
üzerine tuz biber ekmek
ya devlet başa ya kuzgun leşe
Acı Karpuz
Aç Susuz Kalmak
Açısal Uzaklık
Afrika Domuzu
Ak Koyunun Kara Kuzusu Da Olur
Allah Dokuzda Verdiğini Sekizde Almaz
Ana Kuzusu
Analı Kuzu, Kınalı Kuzu
Anasının Körpe Kuzusu
At Pazarında Eşek Osurtmuyoruz!
Atlar Nallanırken Kurbağalar Ayak Uzatmaz
Ayağının Altına Karpuz Kabuğu Koymak
Az Buz Olmamak
Bakır Tuzu
Başucu Uzaklığı
Bedavadan Ucuz
Besi Dokusuz
Bir Baba Dokuz Evlâdı Besler, Dokuz Evlât Bir Babayı Beslemez
Bocuk Domuzuna Dönmek
Boğaz Dokuz Boğumdur
Borçsuz Harçsız
Boynunu Uzatmak
Boynuz Eğmek
Boynuz Kulağı Geçmek
Boyun Bir Karış Uzadı
Bulaşık Makinesi Tuzu
Buz Bağlamak
Buz Duvarı
Buz Gibi
Buz Kalıbı
Buz Kesilmek
Buz Kesmek
Buz Tutmak
Buz Yalağı
Buzul Bilimci
Buzul Bilimi
Buzul Dönemi
Buzul Kar
Buzul Kaynağı
Buzul Masası
Buzul Seli
Buzul Taş
Dalga Uzunluğu
Davulun Sesi Uzaktan Hoş Gelir
Deniz Buzu
Dersiz Topsuz
Destursuz Atmak
Dış Kavuz
Dili Uzamak
Dili Uzun
Diyabet Uzmanı
Diyet Uzmanı
Doğru Söyleyeni Dokuz Köyden Kovarlar
Dokuz Babalı
Dokuz Canlı
Dokuz Körün Bir Değneği
Dokuz Yorgan Eskitmek (Veya Paralamak)
Domuz Arabası
Domuz Ayrık Otu
Domuz Balığı
Domuz Dikeni
Domuz Otu
Domuzluk Etmek
Dünyanın Ucu Uzundur
Ekoloji Uzmanı
El Kılavuzu
El Uzluğu
Elçilik Uzmanı
Eli Ayağı Buz Kesilmek (Veya Tutmamak)
Eli Harama Uzanmak
Eli Uz
Eli Uzun
Evlerden Irak (Veya Uzak)
Gâvur Orucu Gibi Uzamak
Geçmişe Mazi, Yenmişe Kuzu Derler
Gözden Uzak Tutmak
Gözden Uzaklaşmak
Hafta Sekiz, Gün Dokuz
Hamursuz Bayramı
Hâşâ Huzurdan (Veya Huzurunuzdan)
Hesap Uzmanı
Hint Domuzu
Hoşnutsuzluk Getirmek
Huysuzluk Etmek
Huzur Vermek
Huzurunu Kaçırmak
Kar Susuzluk Kandırmaz
Karpuz Fener
Keçiboynuzu Gibi
Kedi Yetişemediği (Veya Uzanamadığı) Ciğere Pis (Veya Murdar) Dermiş
Keramet Buyurdunuz (Veya Keramette Bulundunuz)
Kılavuzluk Etmek
Kol Uzatmak
Kolu Uzun
Koşulsuz Tepke
Kuduz Böceği
Kuduz Böcekleri
Kuduz Otu
Kunduz Böceği
Kuzey Noktası
Kuzgun Gibi
Kuzgunî Siyah
Kuzu Dişi
Kuzu Gibi
Kuzu Gibi Olmak
Kuzu Kapısı
Kuzu Kesilmek
Kuzu Kestanesi
Kuzu Mantarı
Kuzu Sarmaşığı
Kuzukulağı Asidi
Kuzuluk Kapısı
Lâfı Uzatmak
Lâmba Karpuzu
Lüzumlu Lüzumsuz
Lüzumsuz Görmek
Lüzumsuz Yere
Mart Dokuzu
Maruz Bırakmak
Maruz Bulunmak (Veya Olmak)
Muzaffer Olmak
Muzipliğine Uğramak
Muziplik Etmek
Nevruz Otu
Nursuz Pirsiz
Nüfuz Ticareti
Nüfuzu Altında Tutmak
Odsuz Ocaksız
Olumsuz Eylem
Olumsuz Fiil
Olumsuz Tümce
Olumsuzluk Kelimesi
Omuz Başı
Omuz Kaldırmak
Parasız Pulsuz
Ruzname Tutmak
Sonsuz Küçük
Sözü Uzatmak
Taarruz Etmek
Tadı Tuzu Yok
Tatsız Tuzsuz
Telâffuz Cihazı
Telaffuz Etmek
Temaruz Etmek
Tenakuza Düşmek
Tıraşı Gelmek (Veya Uzamak)
Topuz Gibi
Topuzlu Kilit
Tuz Biber Ekmek
Tuz Ekmek Düşmanı
Tuz Ekmek Hakkı
Tuzağa Düşmek
Tuzlayayım Da Kokmayasın (Veya Kokma)
Tuzlu Balgam
Tuzu Kuru
Tuzu Olmak
Ucuz Alan, Pahalı Alır
Ucuz Atlatmak (Veya Kurtulmak)
Ucuz Etin Yahnisi Yavan (Veya Tatsız) Olur
Ucuz Halkçılık
Ucuza Gitmek
Ucuza Kapatmak
Umutsuzluğa Düşmek (Veya Kapılmak)
Uykusuz Kalmak
Uyuz Böcekleri
Uyuz Etmek
Uyuz Merhemi
Uyuz Otu
Uyuz Sineği
Uza Devim
Uza Duyum
Uzağı Görmek
Uzak Akraba
Uzak Benzeşme
Uzak Benzeşmezlik
Uzak Düşmek
Uzak Göçüşme
Uzak Görüş
Uzak Görüşlü
Uzak Görüşlülük
Uzak Metatez
Uzaklara Gitmek
Uzaktan Bakmak (Veya Seyirci Kalmak)
Uzaktan Merhaba
Uzaktan Uzağa
Uzaktan Yakından
Uzatmalı Nişanlı
Uzatmalı Sevgili
Uzay Adamı
Uzay Adamlığı
Uzay Eğrisi
Uzay Geometri
Uzay Hukuku
Uzay Kapsülü
Uzay Pilotu
Uzay Savaşı
Uzay Taşı
Uzay Uçuşu
Uzlaştırma Kurulu
Uzun Araç
Uzun Bacaklılar
Uzun Dalga
Uzun Diş
Uzun Dişli
Uzun Etek
Uzun Etmek
Uzun Far
Uzun Hayvan
Uzun Hece
Uzun Hikâye
Uzun Kafalı
Uzun Kulaklı
Uzun Lâfın (Veya Sözün) Kısası
Uzun Levrek
Uzun Sesli
Uzun Uzadıya
Uzun Uzun
Uzun Vokal
Uzun Yol Sürücüsü
Vurgu Uzunluğu
Vurgusuz Hece
Yaraya Tuz Biber Ekmek
Yarma Taarruzu
Yavuz Hırsız Ev Sahibini Bastırır
Yer Domuzu
Yer Domuzugiller
Yersiz Yurtsuz Kalmak
Yıl Uğursuzun
Yüzer Havuz
Zeytin Dalı Uzatmak
açık yaraya tuz ekilmez
ayıpsız dost isteyen dostsuz kalır
borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir
boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer
destursuz bağa gireni sopa ile kovarlar
domuzun kuyruğunu kes yine domuz
donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer
eşekten düşmüşe (veya düşmüş karpuza) dönmek
görevden (veya görevinden) uzaklaştırmak
görünen köyün (veya dağın) uzağı olmaz
güttüğüm domuzu bana öğretme
karpuz kesmekle hararet sönmez
kılavuzu karga olanın burnu boktan kalkmaz
kusursuz dost arayan dostsuz kalır
kutsuz kuşun yuvası doğan yanında olur
muzdarip etmek
otuz iki dişe keman çaldırmak
teyakkuza geçmek
tuzak (veya tuzağı) kurmak
tuzluya mal olmak (veya oturmak veya patlamak)
ucuz pahalı dememek
uzatmaları oynamak
vantuz çekmek
yolsuz kalmak
züğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdir
buzdolabına kaldırmak
uzaktan kumanda etmek
karpuz kollu
uzun vadeli
ayağını yorganına göre uzat
buz hokeyi
üçten dokuza